COÅNG TRÖÔØNG MÔÛ RA

                                                                    (Lí lan)

Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân

Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Goïi 1,2HS ñoïc vaø toùm taét vaên baûn

? Vaên baûn thuoäc theå loaïi naøo?

?Vaên baûn coù nhaân vaät chính khoâng?

Vaên baûn ngoâi keå thöù maáy?

Boá cuïc chia laøm maáy ñoaïn?

? Ñeâm tröôùc ngaøy khai tröôøng taâm traïng cuûa ngöôøi meï vaø con coù gì khaùc nhau theå hieän qua chi tieát naøo?

-Meï khoâng ngủ  khoâng taäp trung ñöôïc vaøo vieäc gì caû ,leân giöôøng traèn troïc,lo laéng...

-Con ngủ deã daøng ,göông maët thaùnh thoaùt

 ...nuùt keïo

? Theo em taị sao meï khoâng ngủ   ñöôïc?

Chi tieát naøo chöùng toû ngaøy khai giaûng  ñaõ ñeå laïi aán töôïng saâu ñaäm  trong taâm hoàn ngöôøi meï?

-Ngöôøi meï lo laéng cho con vì ñaây laø laàn ñaàu tieân con böôùc chaân vaøo nhaø tröôøng ñeå hoïc lôùp moät .

+Khoâng tập trung leân giöôøng traèn troïc

-Ngöôøi meï nhôù veà kí öùc tuoåi thô veà ngaøy khai tröôøng naêm xöa cuûa chính mình

+Caùi aán töôïng khaéc saâu maõi trong loøng “hoâm nay toâi ñi hoïc”

+AÁn töôïng cuûa Meï veà buoåi khai tröôøng ñaøu naêm raát saâu ñaäm.

+Meï nhôù söï noân... ñoùng laïi

?Coù phaûi meï tröïc tieáp noùi vôùi con khoâng, theo em meï ñang taâm söï vôùi ai?

-Trong baøi meï khoâng tröïc tieá noùi vôùi con trong luùc nhìn con ngủ meï ñang noùi vôùi con nhöng thöïc ra noùi vôùi chính mình .

?caâu vaên naøo trong baøi noùi leân taàm quan troïngï to lôùn cuûa nhaø tröôøng ñoái vôùi theá heä treû.

“Ai cuõng bieát raèng mỗi sai laàm trong giaùo duïc sẽ aûnh höôûng ñeán caû theá heä treû sau naày”

-Tröôøng hoïc laø ngoâi tröôøng thöù 2 em coù thaày coâ baïn beø , tröôøng hoïc laø nôi cung caáp cho em tri thöùc khoa hoïc...

* goïi HS ñoïc ghi nhôù

GV:Goïi HS ñoïc BT1

?Coù raát nhieàu ngaøy khai tröôøng ñeå vaøo lôùp 1 laø ngaøy coù daáu aán sâu ñaäm nhaát emcoù taùn thaønh khoâng?

GV; goïi HS ñoïc BT2

GV: gôïi yù HS laøm Baøi

GV:  Goïi HS ñoïc phaàn ñoïc theâm

I/ Ñoïc – chuù thích vaên baûn:

1. Ñoïc: Gioïng ñoïc dòu daøng heát söùc tình caûm.
2. Chuù thích : SGK
3. Theå loai :Buùt Kí –bieåu caûm

-         Nhaân vaät chính: Meï Em

-         Ngoâi keå thöù I (ngöôøi Meï)

1. Boá cuïc: 2 ñoaïn

-Ñoaïn 1Töø ñaàu  -> Naêm hoïc

+taâm traïng cuûa meï con trong buoåi tôùi ngaøy khai tröôøng.

-Ñoaïn 2: Coøn laïi

+Taàm quang troïng cuûa nhaø tröôøng

II /Ñoïc-Hieåu vaên baûn:

1/ Taàm quan troïng cuûa ngöôøi meï ñoái vôùi con tröôùc ngaøy khai tröôøng:

-Tâm  trạïng cuûa meï:

 Thao thöùc, khoâng nguõ ,suy nghó.

“Doïn deïp moïi thöù trong nhaø,nhìn göông maë yeân nguõ cuûa con”

_Tâm trạïng cuûa con:

Thanh thaûn nheï nhaøn ,voâ tö.

“öông maët thanh thoaùt nghieâng treân goùi meàm,ñoâi moâi heù môû vaø thænh thoaûng chuùm laïi nhö ñang nuùt keïo”.

-Taïo độc  thoaïi noäi taâm coù söùc truyeàn caûm.

2 / Taàm quan troïng cuûa nhaø tröôøng :

Mang laïi nhöõng kieán thöùc tình caûm,tö töôûng ,ñaïo lí ,tình baïn ,tình thaày troø.

*Ghi nhôù: SGK (trang9)

III. LUYEÄN TAÄP:

1. Coù

2/Ngaøy aáy em ñöôïc vaøo lôùp 1 ôû moät tröôøng xa queâ sau 3 naêm .Meï em ngheøo nhöng cuõng coù coá göùng lo cho em ñi hoïc.

*Ñoïc theâm

            MEÏ TOÂI

                           A-MI-XI

     HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN

       NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG

gv: Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc vaên baûn

söûa caùch ñoïc cho hoïc sinh

-Giaûi thích phaàn chuù thích

?Vaên baûn laø 1 böùc thö cuûa ngöôøi boá gôûi cho con ,nhöng taïi sao taùc giaû laïi laáy nhan ñeà laø “MeïToâi”

-Caâu chuyeän keå laïi söï vieäc

En-Ri-Coâ maéc loãi (thieáu leã ñoä vôùi meï) Ngöôøi cha ñaõ ñeå yù ñeán ñieàu ñoù vaø oâng heát söùc buoàn baõ,töùc giaän.

-En-Ri-Coâ coù nhöõng lôøi ní thieáu leã ñoä vôùieï vaø ngöôøi cha vaø ngöôøi cha ñaõ vieát thö cho con ñeå nhaét nhôû coâng lao to lôùn cuûa meï tong vieäc chaêm soùc ,nuoâi naáng En- ri-coâ tröôûng thaønh.

? Thaùi ñoä cuûa ngöôøi boá ñoái vôùi En- ri coâ Nhö theá naøo ?

-Laø nhöõng thaùi ñoä nghieâm khaéc ,kieân quyeát nhöng raát chaân tình vaø saâu laéng.

?Döïa vaøo ñaâu maø em bieát?

-Vieäc laøm nhö theá khoâng bao giôø ... söï hoån laùo ...boäi baïc cuûa meï. ? Lí do naøo khieán oâng coù thaùi ñoä aáy?

-Vieät thieáu leã ñoä vôùi meï

-Taâm tö tình caûm buoàn khoå tröôùc loãi laàm cuûa con vaø söï traân troïng cuûa oâng ñoái vôùi vôï .

? Beân caïnh boá coù thai ñoä töùc giaän nhöng boá coù thöông con khoâng?

?Trong truyeän coù nhöõng chi tieát hình aûnh naøo noùi veà meï En-Ri-Coâ?

-Meï heát söùc thöông con,hy sinh tính maïng hy sinh haïnh phuùc. Meï thöùc moät ñeâm boû heát moät naêm haïnh phuùc

?Qua ñoá em hieåu meï cuûa En-Ri-Coâ laø ngöôøi nhö theá naøo?

? Theo em ñieàu gì khieán em En-Ri-Coâ xuùc ñoäng voâ cuøng”Khi ñoïc böùc thö cuûa boá” Haõy tì hieåu löïa chon caùc lí do sau maø em cho laø ñuùng.

a.Vì boá gôïi laïi nhöõng kæ nieäm giöõa meï vaøEn-Ri-Coâ

b. Vì thaùi ñoä kieân quyeát vaø nghieâm tuùc cuûa boá.

c . Vì nhöõng lôøi noùi raát chaân thaønh vaø saâu aéc cuûa boá.

? Theo em taïi sau ngöôøi boá khoâng noùi tröïc tieáp En-Ri Coâmaø laïi vieát thö

-Theå hieän moát söï teá nhò kín ñaùo ñoái vôùi ngöôøi maùc loãi.

-Khoâng laøm cho ngöôøi maéc loõi maát ñi loøng töï troïng.

GV: Goïi HS ñoïc ghi nhôù

GV Goïi HS ñoïc Baøi taäp 1

haõy choïn ñoaïn thô cuûa boá En-Ri-Coâ coù noäi dung theå hieän vai troø to lôùn  cuûa ngöôøi meï ñoäng vieân con

 GV   :         Goïi HS ñoïc

I .Ñọc – chú thích :

1/ Ñoïc:

2/ Chuù thích:

1. Taùc giaû A-Mi Xi (1846-1908) laø nhaø vaên Italia.
2. Taùc phaåm: Vieát veà cuoäc ñôøi cuûa caùc chieán binh.
3. Töø khoù: SGK trg 11.

II . Ñọc – hiểu văn bản :

1/ Nhan ñeà böùc thö:

Ñaàu ñeà laø “Meï Toâi” ñeå noùi veà caûm nghó cuûa En-Ri –Coâ veà meï mình khi ñoïc thö boá.

2/ Thái độ của bố đối với En- ri – cô:

-         Buồn bã tức giận .

-         Dựa vào lời lẽ trong thư .

-         Lí do trước mặt cô giáo En – ri- cô đã thiếu lễ độ với mẹ.

• Giận con nhưng rất mực thương con.

3/ Tình cảm của mẹ :

-Raát thöông con.

+Thöùc suoát ñeâm ñeå chaêm soùc khi con beänh.

+Khoùc nöùc nôõ khi nghó raèng En-Ri-Coâ coù theå cheát.

--Hy sinh taát caû vì con.

+Boû 1 naêm haïnh phuùc ñeå traùnh 1 gioø ñau ñôùn cho con .

+Coù theå nhòn aên ñeå nuoâi con .

+Coù theå cheát vì con.

ð     Thieâng lieâng vaø cao caû.

*Ghi nhôù:SGK trg 12

III/ LUYEÄN TAÄP:

1/ Tình caûm saâu naëng ,vai troø to lôùn cuûa

meï ñoäng vieân con vaø vai troø to lôùn cuûa

nhaø tröôøng ñoäng vieân trong cuoäc soáng moõi con ngöôøi tình yeâu thöông kính troïng cha meï laø tình caûm thieâng lieâng cao caû

*Ñoïc theâm

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN

NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG

? Trong caùc töø gheùp baø ngoaïi thôm phöùc ôû nhöõng ví duï sau tieáng naøo laø tieáng chính ,tieáng naøo laø tiếâng phuï boå sung yù nghóa cho tieáng chính

Vì baø :ngöôøi ñaøn baø sinh ra meï

-Ngoaïi doøng hoï meï (hoï beân ngoaïi)

?Em coù nhaän xeùt gì veà traät töï vò trí cuûa caùc tieáng trong caùc töø treân.

?caùc tieáng trong töø gheùp quaàn aùo ,traàm boûng coù phaân bieät tieáng chính tieáng phuï khoâng.

-Quaàn aùo chæ quaàn aùo noùi chung

-Traàm boûng:(aâm thanh luùc traàm luùc boûng).

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

?So saùnh nghóa cuûa töø Baø ngoaïi vôùi nghóa cuûa töø Baø

?Nghóa cuûa töø thôm phöùc vôùi nghóa cuûa töø thôm

-Baø ngöôøi sinh ra meï hoaëc cha

-Baø ngoaïi ngöôøi sinh ra meï

?So saùnh nghóa cuûa töø quaàn aùo vôùi nghóa cuûa tieáng quaàn aùo; nghóa cuûa töø traàm boûng vaø tieáng traàm boûng coù gì khaùc?

-AÙo maëc töø coå trôû xuoáng

-Quaàn :ñeå maëc che buïng trôû xuoáng

+quaàn aùo chæ tieáng noùi chung

-Traàm :gioïng thaáp vaø aám

-boûng: cao vaø vang xa

+traàm boûng nghe raát eâm tai

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc phaàn ghi nhôù

GV: goïi hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1SGK trg/15

  HS leân baûng laøm

?Ñieàn theâm caùc tieáng vaøo sau caùc tieáng döôùi ñaây ñeå trôû thaønh töø gheùp chính phuï

GV: Goïi hoïc sinh leân baûng laøm.

I . BAØI HOÏC

1) Caùc loaïi töø gheùp

VD: Töø baø ngoaïi

    -Baø-> tieáng chính

   -Ngoaïi ->tieáng phuï

      Töø thôm phöùc

   -Thôm -> tieáng chính

    -Phöùc -> tieáng phuï

     a) Töø gheùp chính phuï .

   -Coù tieáng chính vaø tieáng phuï boå sung nghóa cho tieáng chính.

   -Tieáng chính ñöùng tröôùc vaø tieáng phuï ñöùng sau.

b) Töø gheùp ñaúng laäp.

-Coù caùc tieáng bình ñaúng veà maët ngöõ phaùp (khoâng phaân ra tieáng chíng vaø tieáng phuï)

VD: Quaàn aùo =>bình ñaúng veà maët ngöõ phaùp

*Ghi nhôù 1 : SGK/ 14

2)YÙ nghóa cuûa töø gheùp:

VD1: Baø chæ chung -> Roäng

-Baø ngoaïi : trong phaïm vi heïp

+Nghóa cuûa töø gheùp chính phuï heïp hôn tieáng chính

VD2: Töø quaàn aùo laø trang phuïc cuûa ngöôøi

-Tieáng aùo maëc ôû phaàn treân

-Tieáng quaàn trang phuïc maëc phaàn döôùi

=> Nghóa cuûa töø gheùp ñaúng laäp khaùi quaùt hôn nghóa cuûa tieáng taïo ra noù.

*Ghi nhôù 2:SGK trg/14                          

III. LUYEÄN TAÄP  :

1)    Töø gheùp chính phuï : Xanh ngaét,laâu ñôøi,nhaø aên ,cöôøi nuï,caây coû,aåm öôùt,ñaàu ñuoâi.

2)    Buùt chì,thöôùc keû,möa raøo,laøm quen,traéng xoùa,nhaùt gan

3)    Nuùi non ,ham muoán,xinh ñeïp,maët muõi töôitænh,hoïc haønh

4)    Coùtheå noùi 1 cuoán saùch ,1cuoán vôû vì saùch vaø vôû laø nhöõng danh töø chæ söï toàn taïi döôùi daïng caù theå ñeám ñöôïc.Coøn saùch vôû laø töø gheùp ñaúng laäp chæ chung caû loaïi neân khoâng theå noùi moät cuoán saùch vôû ñöôïc

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN

NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG

? Vì sao vaên baûn coù tính lieân keát

? Theo em neáu boù chæ vieát maáy caâu sau thì En-Ri-Coâ coù theå hieåu ñöôïc boá muoán noùi gì chöa ?

GV; goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên trong SGK

? neáu En-Ri-Cô chöa bieát yù boá muoán noùi thì haõy cho bieát lí do naøo trong caùc lí do döôùi ñaây

-Vì giöõa caùc caâu coøn chöa coù söï lieân keát

?öø ñoù haõy traû lôøi caùc caâu hoûi : Muoán cho ñoaïn vaên coù theå hieåu ñöôïc thì noù phaûi coù tính chaát gì ?

-Muoán cho ñoaïn vaên coù theå hieåu ñöôïc thì caùc caâu vaên phaûi chính xaùc roû raøng ,ñuùng ngöõ phaùp vaø giöõa caùc caâu coù söï lieân keát

? Phöông tieän lieân keát trong moät vaên baûn

GV: Cho hoïc sinh ñoïc kæ ñoïan vaên trong SGK /17 Vaø cho bieát noù thieâu yù gì maø trôû neân khoù hieåu.

-Ñoaïn vaên trôû neân khoù hieåu khi maø giöõa caùc caâu vaên thieáu söï lieân keát veà yù.

-Tröôùc maët coâ giaùo con ñaõ thieáu leã ñoä vôùi meï vieäc nhö theá khoâng bao giôø con ñöôïc taùi phaïm nöõa En-Ri-Coâ cuûa boá aï! Söï hoån laùo cuûa con nhö moät nhaùt dao ñaâm vaøo tim boá daäy.

Boá nhôù...Hoâm boá .

?Ñoïc caùc caâu vaên sau vaø chæ ra söï thieáu lieân keát cuûa chuùng Haõy söûa laïi thaønh moät ñoaïn vaên coù nghóa.

GV: goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên ôû SGK/18

_-Moät ngaøy kia coøn xa laém ngaøy ñoù con ñaõ bieát theá naøo laø khoâng nguõ ñöôïc ...

?Töø 2 vaên baûn treân.Em haõy cho bieát 1

vaên baûn coù tính lieân keát phaûi coù ñieàu kieän gì cuøng vôùi ñieàu kieän aáy ,caùc caâu trong vaên baûn phaûi söû duïng caùc phöông tieän gì?

-Ñoaïn vaên thoáng nhaát chaët cheõ vôùi nhau ,phaûi bieát keát noái caùc caâu ,caùc ñoaïn vaên ñoù baèng nhöõng phöông tieän ngoân ngöõ töø caâu thích hôïp

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

GV: yeâu caàu HS töï xem baøi taäp SGK thaûo luaän nhoùm

GV: Söûa baøi taäp

I . Liên kết và phương tiện liên kết trong văn bản :

1) Tính lieân keát cuûa vaên baûn:

-Lieân keát laø moät tính chaát quan troïng nhaát cuûa vaên baûn laøm cho vaên baûn trôû neân coù yù nghóa

2/ Phöông tieän lieân keát trong vaên                 baûn

-Lieân keát trong vaên baûn laø lieân keát veà phöông tieän noäi dung yù nghóa.

-Vaên baûn caàn phaûi coù söï lieân keát veà phöông dieän hình thöùc ngoân ngöõ.

Ghi nhôù -SGK / 18

            II .LUYEÄN TAÄP  :

   1)Saép xeáp laïi

1-4-2-5-3

2)Caùc caâu khoâng lieân keá Chuyeän noï laïi xoï sang chuyeän kia

3)Cuûa baø, ba troøng caây,chaùy chaïy,baø baûo baø seû cho chaùu ,luùc aáy baø oâm chaùu

*Ñoïc theâm

CUOÄC CHIA TAY CUÛA NHÖÕNG

CON BUÙP BEÂ

                                         ( Khaùnh hoaøi)

             Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

             Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Goïi Hoïc sinh ñoïc

?vaên baûn chia laøm maáy ñoaïn .YÙ cuûa moãi ñoaïn

-Ñoaïn 1:Töø ñaàu -> Giaác mô

+Cuoäc chia tay cuûa... buùp beâ

-Ñoaïn 2:Nhöng khoâng......nhö vaäy

1. I.                   Ñoïc vaø chuù thích vaên baûn

1)    Ñoïc SGK

2)    Chuù thích:

-Khaùnh Hoaøi vôùi truyeän ngaén “Cuoäc chia tay cuûa nhöõng con buùp beâ”Ñöôïc giaû nhì trong cuoäc thi thô vaên vieát veà quyeàn treû em do vieän khoa hoïc giaùo duïc vaø toå chöùc cöùu trôï treû öm Raùt-ña-Baùc-nen Thuïy ñieån toå chöùc naêm 1992

II. Ñoïc –Hieåu vaên baûn

+Tình caûm cuûa hai anh em

-Ñoaïn 3: Daãn em ñi ... ñi hoïc

+Thaùi ñoä cuûa thuûy

-Ñoaïn 4: Coøn laïi

+Taâm traïng cuûa thaønh

-GV: Caâu chuyeän vieát veà ai ?Vaø yeâu caàu hoïc sinh thaûo luaän

? Chuyeän keå theo ngoâi thöù maáy           (thöù I)Toâi – thaønh

-Em nhoû vaø veä sæ voâ toäi

-Ta nguyeän vieát veà cuoäc chia tay ñau ñôùn vaø ñaày caûm ñoäng cuûa 2 ñuùa treû 

?Ai laø nhaân vaät chính

-Thaønh vaø thuûy

Truyeän coù lieân quan ñeán yù nghóa cuûa truyeän vì söï li dò cuûa cha  meï

?Haõy tìm nhöõng trong truyeän ñeå thaùy 2 anh em Thaønh vaø Thuûy Raát möïc gaàn guõi ,yeâu thöông, chai seõ quan taâm laån nhau

?Lôøi noái vaø haønh ñoäng cuûa thuûy khi thaáu anh chia 2 con buùp beâ veä sæ vaø em nhoû ra laøm hai beân coù gì maâu thuaån

-Thuûy khoâng muoán chia reû 2 con buùp beâ ,nhöng Thuûy raát thöông anh sôï ñeâm ñeâm khoâng coù con veä sæ  canh gaùc giaác nguõ cho anh neân Thuûy raát boái roái sau khi ñaõ      

“Tru treùo leân giaän döû”

-Muoán giaûi quyeát thì gia ñình Thuûy Thaønh phaûi ñoaøn tuï ,anh  khoâng phaûi chia tay

-Cuoái cuøng Thuûy choïn caùch laø ñeå laïi con em nhoû

  Qua ñoù ta thaáy söï chia tay cuûa em nhoû laø voâ lí vaø noåi ñau naày do chính caùc baäc cha meï gaây neân

? khi daét em ra khoæ tröôøng taâm traïng cuûa Thaønh nhö theá naøo

1)Cuoäc chia tay cuûa nhöõng con buùp beâ:

   –Hai con buùp beâ

       +Con veä sæ

       +Con em nhoû

-Chuùng phaûi chia tay nhau.

-Con veä sæ – con em nhoû vo toäi.

-Hoaøn caûnh gia ñình .

=>hai con buùp beâ trong saùng voâ toäi.

                             TIEÁT 2:

2/Tình caûm cuûa 2 anh em Thaønh vaø Thuûy:

-Thuûy ñaõ ñem kim vaø chæ ra saân vaän ñoäng vaù aùo cho anh.

 -Thaønh ñoùn em ñi hoïc.

 -Thaønh giuùp em hoïc.

 - Thaønh nhöôøng heát ñoà chôi cho em.

 -Thuûy laáy con veä sæ gaùc ñeâm cho anh.

=>Raát möïc thöông yeâu vaø quan taâm nhau.

3) Taâm traïng cuûa thaønh:

-kinh ngaïc vaø moïi truyeän dieãn ra bình thöôøng .

-Caûnh vaät vaã raát ñeïp .

-Cuoäc ñôøi vaãn bình yeân.

? Chi tieát naøo trong cuoäc chia tay cuûa Thuûy vôùi lôùp hoïc laøm Coâ giaùo baøng hoaøn

vaø chi tieát naøo khieán em caû ñoäng nhaát

+Boá meï baïn thuûy boû nhau Thuûy phaûi xa lôùp theo meï veà queâ ngoaïi

?Chi  tieát naøo laøm coâ giaùo baøng hoaøn söõng soát

+Thuûy khoâng ñi hoïc nöõa... baùn

? Chi tieát naøo laøm em caûm ñoäng

+ Coâ taâm taëng cho Thuûy quyeãn vôû vaø caây buùp maùy .

GV: Goïi HS ñoïc ghi nhôù  SGK

-Thaønh phaûi chòu ñöïng söï maát maùt ñoå vôû gia ñình .

=> Noåi buoàn saâu thaåm tam traïng thaát voïng bơ   vơ.

4) Thaùi ñoä cuûa Thuûy :

-Raát giaän döõ .

-Thöông anh sôï khoâng coù con buùp beâ veä suû gaùc cho anh .

=> Giaøu loøng vò tha vöøa thöông anh vaø thöông ca 2 con buùp beâ.

• Ghí nhôù SGK trg/27
• *Ñoïc phaàn ñoïc theâm trg/27

BOÁ CUÏC TRONG VAÊN BAÛN

            Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

               Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Goïi HS ñoïc phaàn vd 1.a ?Boá cuïc coù taàm quan troïng nhö theá naøo

a. Ñeå vieát moät laù ñôn xin gia nhaäp ñoäi thieáu nieån tieàn phong phaûi tuaân theo nguyeân taét cuûa ñôn töø , ñaït bieät laø ôû hình thöùc laù ñôn ,ôû moät soá caâu chöõ mang tính chaát chuyeân nghieäp cuûa vaên baûn haønh chính.

+Phaàn môû ñaàu  -Tieâu ngöõ -Tieâu ñeà -Nôi nhaän.+Phaàn trieån khai.-Töï giôùi thieäu

           -Tình baøy nguyeän voïng yeâu caàu

         +Phaàn keát thuùc:

           -Lôøi höùa heïn

           -Ngaøy thaùng naêm vieát ñôn

          -Chöõ kí vaø ghi roû hoï teân

          -Phaàn ghi chuù neáu coù

b) Söï saép xeáp noäi dung caùc phaàn trong vaên baûn theo moät trình töï hôïp lí ñöôïc goïi laø boá cuïc .

? em haõy cho bieát vì sao khi xaây döïng vaên baûn ,caàn phaûi quan taâm ñeán boá cuïc

-Söï saép xeáp ñaët noäi dung ,yù töù trong vaên baûn theo moät trình töï goïi laø boá cuïc . Do ñoù khi xaây döïng vaên baûn ,ta raát caàn quan aâm tôùi boá cuïc vò trí boá cuïc hôïp lí seõ laøm cho moò ngöôøi hieåu ñöôïc, noäi dung vaên baûnmoät caùch deã daøng.

I. Boá cuïc vaø nhöõng yeâu caàu veà boá cuïc trong vaên baûn:

1) Boá cuïc cuûa vaên baûn  :

-Vaên baûn khoâng theå vieát tuøy tieän maø phaûi coù boá cuïc roû raøng

-Boá cuïc laø söï boá trí ,saép xeáp ,caùc phaàn ,ñoaïn theo trình töï heä thoáng raønh maïch hôïp lí goïi laø boá cuïc trong vaên baûn.

? Boá cuïc cuûa moät vaên baûn caàn phaûi ñaït nhöõng yeâu caàu gì

GV: Goïi HS ñoïc ñoaïn 2

+ Truyeän “ EÁÙch ngoài ñaùy gieáng” Nguï yù pheâ phaùn nhöõng keû hieåu bieát noâng caïn maø hueânh hoanh ,khuyeân nhuû ngöôøi ta phaûi coá gaéng môõ roäng taàm hieåu bieát cuûa mình khoâng ñöôïc chuû quan ,kieâ ngaïo

-Truyeän “Lôïn cöôùi aùo môùi” ñem laïi teáng cöôøi cho moïi ngöôøi vaø yù nghóa pheâ phaùn cuûa noù khoâng roû raøng .

?Hai caâu chuyeän treân coù boá cuïc khoâng

+Khoâng

? Caùch keå chuyeän nhö theá baát hôïp lí ôû choå naøo

+Giöõa caùc ñoaïn khoâng coù söï lieân keát.

Ñang taû con naày laïi noùi con khaùc

? Theo em phaûi saép xeáp boá cuïc nhö theá naøo

?Moät ñoïan vaên baûn thöôøng coù maáy phaàn

+Coù 3 phaàn

GV: Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

GV: Höôùng daãn HS Phaàn luyeän taäp

2) Nhöõng yeâu caàu veà boá cuïc trong vaên baûn :

 -Caùc ñieàu kieän ñeå coù boá cuïc raønh maïch vaø hôïp lí

+Noäi dung caùc phaàn ,ñoaïn caâu phaûi thoáng nhaát chaët cheõ ,ñoàng thôøi giöõa chuùng phaûi coù söï phaân bieät .

+Trình töï xeáp ñaët hôïp lí caùc phaàn ,caùc ñoaïn vaên baûn giuùp ngöôøi vieát deå daøng ñaät ñöôïc muïc ñích

3)Caùc phaàn cuûa boá cuïc  :

II. Luyeän taäp:

1)    VD:Neáu em xin pheùp Thaày nghó hoïc maø khoâng gaëp thaønh khoâng bieát baét ñaàu baèng lôøi chaøo thaày ,sau ñoù noùi lí do thì seõ gaây khoù chòu cho thaày

2)    VD: Cuoäc chia tay cuûa nhöõng con buùp beâ        

- Coù 4 phaàn

MAÏCH LAÏC TRONG VAÊN BAÛN

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

                     Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc phaàn 1.a /31

1/ ?Döïa vaøo hieåu bieát em haõy khaún ñònh maïch laïc trong vaên baûn coù nhöõng tính chaát gì. Trong caùc tính chaát döôùi ñaây

-Troâi chaõy thaønh doøng thaønh maïch

-Chuû ñeà xuyeân suoát caùc phaàn ,caùc ñoïan trong vaên baûn

-Thoâng suoát ,lieân tuïc,khoâng ñöùtñoaïn.

2/ Coù nhöõng ngöôøi cho raèng : Trong vaên baûn chæ söï tieáp noái theo trình töï hôïp lí giöõa caùc yù ,caùc phaàn ,ñieàu ñoù raát ñuùng nhöng chöa ñuû maø phaûi laø

-Noùi ñeán maïch laïc laø noùi ñeânsw tieáp noái cuûa moät noäi dung cuûa chuû ñaïo xuyeân suoát qua toaøn boä noäi dung caùc yù caùc phaàn.

GV Cho hoïc sinh ñoïc phaàn 2 SGK/31

? Haõy cho bieát toaøn boä vaên baûn xoay quanh söï vieäc chính naøo.

-Luoân baùm veà moät ñeà taøi ,moät söï vieäc chính ,nhaân vaät chính noùi nhieàu söï vieâvj nhieàu nhaân vaät.

?Caùc töø treân coù phaûi laø chuû ñeà lieân keát vaø vieäc neâu treân laø thaønh moät theå thoáng nhaát hay khoâng. Ñoù coù theå xem laø maïch laïc cuûa vaên baûn

-Trong moãi maïch vaên ,phaûi coù maïch vaên thoáng nhaát toâi traõi lieân tuïc ,qua caùc phaà, caùc ñoaïn ,vaø lieân keát coù söï thoáng nhaát vôùi nhau 

I /  Maïch laïc vaø nhöõng yeâu caàu maïch laïc trong vaên baûn  :

      1)  Maïch laïc trong vaên baûn   :

-Vaên baûn caàn phaûi coù maïch laïc

     2) Caùc ñieàu kieän ñeå vaên baûn coù tính maïch laïc  :

- Các phần , các đoạn, các câu trong văn bản phải nói về một đề tài, chủ đề xuyên suốt.

- Các phần , các đoạn ,các câu tiếp nối theo trình tự hợp lí rõ ràng,nhằm làm cho chủ đề liền mạch . Gợi cảm hứng cho người đọc .

?Haõy cho bieát caùc ñoaïn aáy noái vôùi nhau theo moái quan heä naøo trong caùc moái lieân heä sau

-Khoâng gian ,taâm lyù, yù nghóa

GV: gọi học sinh đọc ghi nhớ.

? Haõy tìm maïch laïc vaên baûn meï toâi .

           (Cho hoïc sinh laøm )

 GV: söûa

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc baøi tronh saùch giaùo khoa

* Ghi nhớ: SGK / 32

II. Luyeän taäp:

1) Meï Toâi :

     a) Laø do nhaän thö -> ngöôøi boá noùi veà tình meï con -> Ngöôøi boá noùi veà söï nhaän thöùc veà meï khi tröôûng thaønh -> Ngöôøi boá khuyeân con chuoäc loãi vôùi meï

     b.(1) Laõo noâng vaø caùc con noùi veà taøi saûn quí I ->caùc con nghe lôøi cha -> Ngöôøi keå neâu yù nghóa “ Lao ñoäng laø vaøng”

     b (2)Trình töï khoâng gian mieâu taû maøu vaøng laøm noåi baät chuû ñeà maøu truø phuù cuûa moät vuøng queâ

          Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

              Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Ñoïc vaên baûn

+Höôùng daãn hoïc sinh ñoïc

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc

?Ñaây laø lôøi cuûa ai?Muoán dieãn taû ñieàu gì?

+Dieãn taû coâng lao trôøi bieån cuûa cha meïñoái vôùi con caùi vaø boån phaän cuûa keû laøm con

?Vaøi caâu ca dao töông töï:

-Meï nuoâi con baèng bieån trôøi lay laùng

 Con nuoâi meï tính thaùng ,tính ngaøy.

-Moät meï nuoâi noåi 10 con , nhöng 10con

I. Ñoïc- chuù thích vaên baûn:

1) Ñoïc.............

2) Chuù thích: SGK/35

-Khaùi nieäm ca dao daân ca

+Daân ca laø nhöõng saùng taùc keát hôïp lôøi vaø nhaïc

+Ca dao: Laø lôøi thô cuûa daânca

        II.Ñoïc – Hieåu vaên baûn

Baøi. 1 : Lôøi ru cuûa meï ru con noùi vôùi con

* ngheä thuaät so saùnh

khoâng nuoâi noåi 1 meï

?Laø taâm traïng cuûa ai?Noåi nieàm ñöôïc dieãn taû nhö theá naøo?

-Noåi nieàm xoùt xa,saâu laéng taän ñaùy loøng, aâm thaàm khoâng bieát chia seõ cuøng ai.(Ngheä thuaät aån duï)

?Dieån taû noåi nhôù ai?Ñöôïc dienã taû nhö theá naøo?

? Ñöôïc söû duïng ngheä thuaät gì ?

=> Hình thöùc so saùnh

-Ca dao töông töï

        +Qua ñình ngaõ noùn troâng ñình

Ñình bao nhieâu ngoái troâng mình baáy         

                                                         nhieâu

?Tình caûm cuûa 2 anh em ñöôïc dieãn taû nhö theá naøo?

? Nhaéc nhôû chuùng ta ñieàu gì?

? Söû duïng ngheä thuaät gì?

+ Baèng hình aûnh so saùnh.

Raùch laønh duøm boïc dôû hay ñôû ñaàn

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù (SGK/36)

?Tình caûm trong 4 baøi ca dao dieãn taû nhö theá naøo?(Goïi hoïc sinh ñoïc)

Caâu 2:Laø taâm traïng noåi loøng cuûa con gaùi laáy choàng xa queâ nhôù me ïnôi queâ nhaø

• Ngheä thuaät aån duï

Caâu 3: Dieãn taû noåi nhôù nhaø ,kính yeâu ñoái vôùi oâng baø

• Ngheä thuaät so saùnh

Caâu 4

-Tình caûm anh em ruoät thaân thöông

-Anh em phaûi bieát hoøa thuaän nöông töïa vaøo nhau.

   III. Luyeän taäp

1)    Dieãn taû tình caõm gia ñình.

2)    Moät soá baøi ca dao töông töï

         -Meï giaø nhö chuoái chín caây,                  nhö xoâi neáp maät nhö ñöôøng mía lao.

        -Meï giaø nhö tuùp lieàu tranh                    sôùm thaêm toái dieáng môùi ñaønh daï con

          -Ngoài buoàn nhôù meï ta xöa.

Mieäng nhai côm buùn , löôõi löøa caù xöông

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

            Noäi dung hoaït ñoäng

Gv: Höôùng daãn HS ñoïc tìm hieåu töøng baøi

Goïi HS ñoïc vaên baûn

HS: ñoïc kæ caùc chuù thích

? Chaøng trai coâ gaùi hoûi ñaùp nhau nhöõng gò?

? Baøi ca dao coù maáy phaàn ?

-Coù 2 phaàn : Phaàn ñaàu laø caâu hoûi,cuûa chaøng trai ,phaàn 2 lôøi ñaùp ccuûa ngöôøi con gaùi.

-Caùc cuoäc ñoái ñaùp thi taøi nhau,dòa danh ôû nhöõng thôøi kì ôû vuøng Baéc Boä

? Ngöôøi ruû vaø ngöôøi ruû coù quan heä nhö theá naøo ?

? Ñòa danh trong baøi gôïi leân ñieàu gì?

- Hoà göôm , thaêng long ñeïp.

“Hoûi...Nöôùc naày” nguï yù nhaéc nhôû moïi ngöôøi veà coâng lao xaây döïng ñaát nöôùc cuûa OÂng cha qua nhieàu theá heä maø Hình aûnh Hoà Göôm laø hình aûnh tieâu bieåu töôïng tröng cho noïn nöôùc

? Hai caâu ñaàu phaùt hoïa caûnh gì?nhö theá naøo?

-Baøi ca phaùt hoïa con ñöôøng vaøo söù Hueá coù nhöõng aûnh ñeïp ,maøu saéc gôïi veõ neân thô ,töôi maùt ñaày söùc soáng .Con ñöôøng vaøo xöù Hueálaø moät caûnh ñeïp sôn thuûy höõu tình ,caûnh ñeïp aáy do taïo hoùa vaø baøn tay con ngöôøi taïo döïng neân

-Ñaïi töø Ai Lôøi môøi nhaén nhuû theå hieän moät tình yeâu ,loøng töï haøo veà caûnh ñeïp cuûa xöù Hueá.

? Hai doøng thô ñaàu coù nhöõng gì ñaëc bieät veà töø ngöõ?

-Gôïi moät söï, daøi ,roäng, to lôùn cuûa caùnh ñoàng –ñieäp töø vaø ñaûo töø

? Hình aûnh veà 2 doøng cuoái

-Coá gaùi so saùnh vôùi cheõn luùa ñoøng ñoøng ..söï so saùnh ñoù gôïi neùt treû trung phôi phôùi ñaày söùc soáng cuûa coâ gaùi

 GV Goïi HS ñoïc ghi nhôù

?Em coù nhaän  xeùt gì veà theå thô trong 4 baøi ca dao.

 I/ Ñoïc chuù thích vaên baûn SGK/37

  II/ Ñoïc hieåu vaên baûn

  Caâu 1: Chaøng trai coâ gaùi hoûi ñaùp veà nhöõng ñòa danh ñaëc ñieåm:

-Caùc cuoäc ñoái ñaùp thi taøi nhau

- Caâu hoûi lôøi ñaùp ,höôùng veà nhieàu khía caïnh ñòa danh ôû nhieàu thôøi kì vuøng Baéc Boä

=>Ngöôøi hoûi ñaùp chia seõ söï hieåu bieát nhöõng ngöôøi lòch laõm teá nhò

  Caâu 2:

-Ngöôøi ruû vaø ngöôøi ñöôïc ruû muoán xem caûnh Hoà Göôm moät thaéng caûnh thieân nhieân coù giaù trò lòch söû vaên hoùa

-Ñòa danh caûnh trí gôïi leânHoà Göôm Thaêng Long ñeïp.

-Caâu hoûi ai gaây döïng neân non nöôùc naøy loøng töï haøo loøng bieát ôn

Caâu 3: Baøi ca phaùt hoïa caûnh ñöôøng vaøo xöù Hueá .

 Ngheä thuaät so saùnh

   Caâu 4:

-Hai doøng thô ñaàu dieãn taû caùi nhìn nhaém caûnh theå hieän say xöa thieát tha vôùi caûnh ñeïp .

 + Ngheä thuaät Dieäp ngöõ

-Hai doøng cuoái : ñaát nöôùc ñeïp khoâng chæ veà caûnh maø caû veà ngöôøi

 +Ngheä thuaät so saùnh

* Ghi nhôù saùch giaùo khoa /trg 40

   III/ Luyeän taäp:

    1).Ngoaøi theå thô luïc baùt ,caû 4 baøi thô luïc baùt bieán theå ,theå thô töï do,(2doøng ñaàu cuûa baøi 4

      2)Tình caûm chung theå hieän trong 4 baøi laø tình yeâu queâ höông ñaát nöôùc ,con ngöôøi

            Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

            Noäi dung hoaït ñoäng

Cho HS ñoïc caâu 1 SGK/41

Tìm töø in ñaäm

-Ñaêm ñaêm,maãi maõi(laùy toaøn boä)

-Mieáu maùo; Lieân mieân(laùy phuï aâm,laùy vaàn)

?Vaäy töø laùy coù maáy loaïi

?Taïi sao caùc töø laùy döôùi ñaây khoâng noùi ñöôïc laø baät baät;thaêm thaúm

-Xem saùch phaùt aâm deã hay khoù

-Vaäy khi phaùt aâm thaêm thaúm coù söï haøi hoøa veà aâm thanh vaø aâm ñieäu

VD:Li ti –caàu kì

-Cuõng nhö vaäy ta khoù phaùt aâm Baät baät laø 2 töø laäp laïi tieáng goác .

?Nghóa cuûa töø laùy ha haû, oa oa,tích taéc,gaâu gaâu ñöôïc taïo ra do ñaëc ñieåm gì veà aâm thanh?

-Do söï phoái hôïp aâm thanh 2 tieáng trong töø taïo neân  aâm thanh cuûa söï vaät(Giöõa phaàn vaàn,phaàn aâm)

-Ha haû,oa oa,gaâu gaâu laäp laïi aâm thanh cuûa tieáng

-Tích taéc:söï phoái hôïp giöõa aâm thanh giöõa phaàn aâm.

? Caùc töø laùy coù ñaëc ñieåm chung veà aâm thanh vaø nghóa

a)Lí nhí li ti :Gôïi hình

b) Nhaáp nhoâ: Choå cao,choå thaáp

c) Phaäp phoàng Leân xuoáng

d)Baäp beàn: Luùc noåi luùc chìm

? So saùnh nghóa cuûa töø Meàm maïi , ño ñoû vôùi tieáng meàm,ñoû

-Nho nhoû traêng traéng,nong noùng.

I / Caùc loaïi töø laùy :

VD1: Ñaêm ñaêm : laùy toaøn boä

          Mieáu maùo ;laùy aâm ñaàu (boä phaän)

          Lieâu kieâu   : laùy vaàn      (Boä phaän)

ð     Coù 2 loaïi töø laùy toaøn boä, boä phaän

VD 2: Baät baät  =>baàn baät

          Thaúm thaúm => thaêm thaúm

=>Bieán ñoåi veà phuï aâm cuoái – hoøa phoái aâm thanh

VD: Reâu rao,tích taéc

*Ghi nhôù1 SGK/42

II / Nghóa cuûa töø laùy:

VD1: Ha haû:Tieâng cöôøi

          Oa oa:Tieáng khoùc

         Tích taéc:Ñoàng hoà

         Gaâu gaâu: choù suõa

ð     nhôø ñaëc ñieåm vaø aâm thanh cuûa tieáng vaø söï hoøa phoái aâm thanh caùc tieáng

DV2; a) Lí nhí,li ti,(laùy gôïi hình)

         b) Nhaáp nhoâ .Phaäp phoàng baäp beàn(Bieåu thò traïng thaùi vaän ñoäng)

VD3: Meàm maïi: Taïo saéc thaùi bieåu caûm

Ño ñoû : Taïo saéc thaùi giaûm nheï

+ Goïi HS ñoïc

GV: Goïi HS ñoïc baøi taäp

GV: Yeâu caàu HS khaúng ñònh

GV: Söûa baøi taäp

-Chò aáy coù daùng ngöôøi nhoû nhaén

-OÂng aáy coù tính tình nhoû nhaët

-Coâ aáy aên uoáng nhoû nheï

-Tính tình cuûa noù raát nhoû nhen

-Caên nhaø nhoû nhoi naèm ven ñoài

• Ghi nhôù:SGK/ 42

III/ Luyeän taäp:

1.a Töø laùy trong baøi :

-Baàn baät , thaêm thaúm , nöùc nôû , nhaûy nhoùt

chieâm chieáp , naëmg neà , ríu ran.

b. Xeáp caùc töø laùy:

-Laùy toaøn boä:thaêm thaúm

-Laùy boä phaän:Baàn baät,töùc töôûi...

2) Choïn tieáng thích hôïp:

Laép loù,nho nhoû, nhöùc nhoùi, khang khaùc, laáp thaáp, cheânh cheânh, anh aùch.

4)    Choïn töø thích hôïp vaoøp choå troáng

1. Nheï nhaøn
2. Nheï nhoåm

-         Xaáu xí,-xaá xa

1. Xaáu xa
2. Xaáu xí

-Tan taønh-tan taùc

4) Ñaïct caâu vôùi moõi töø laùy: Nhoû nhaén,nhoû nhoi, nhoû nhen,nhoû nheû.

-Em toâi coù thaân hình nhoû nhaén .Tình baïn aáy nhoû nhaët,toâi noùi nhoû nheïvôùi meï toâi anh aáy toû ra nhoû nhen,trong ñoái xöû,moùn quaø nhoû nhoi naøy vaãn laøm em caûm ñoäng.

5) nhöõng töø ñoù laø töø gheùp chính phuï-ÑL:

        Hoạt động của giáo viên

        Nội dung hoạt động

GV:  gọi học sinh đọc câu một trong SGK.

? Khi nào người ta có nhu cầu tạo lập văn bản .

- lấy văn viết thư .

- Vì sự thôi túc, vì sự phát triển ngày càng cao của xã hội đòi hỏi ngôn ngữ học không thể dừng lại ở giới hạn của mình .

- Vì sự thôi thúc giao lưu tình bạn , sự tranh luận phải trái , hay viết thư cho bạn , viết bài báo cáo cho lớp.

? Để tạo lập văn bản bỏ qua bốn vấn nào trong bốn vấn đề sau .

- Viết cho ai? viết như thế nào ? viết để  làm gì ? viết về việc gì ?

? Sau khi xác định bốn vấn đề trên cần phải làm gì để viết một văn bản .

? Chỉ có ý và dàn bài mà chưa viết thành văn thì đã tạo được một văn bản chưa ? Hãy cho biết việc viết thành văn cần đạt những yêu cầu gì ?

- Đúng chính tả, có tính liên kết , mạch lạc, lời văn trong sáng .

? Kiểm tra dựa trên tiêu chuẩn nào .

Cho học sinh đọc ghi nhớ.

GV: gọi học sinh đọc bài tập .

HS làm – GV sửa .

I / Các bước tạo lập văn bản :

-         Định hướng chính xác : văn bản viết( nói) cho ai? Để làm gì? Về cái gì? Và như thế nào ?

-         Tìm ý và sắp xếp ý để có một bố cục rành mạch , hợp lí.

-         Diễn đạt các ý trong bố cục thành những câu , đoạn văn chính xác trong sáng có mạch lạc và liên tục .

-         Kiểm tra xem văn bản vừa tạo lập có đạt yêu cầu và cần sửa chữa những gì không .

* Ghi nhớ: SGK/

II/ Luyện tập :

1. a. Cần thiết.

   b. Cần định hướng chính xác .

   c. Có, Việc xây dựng bố cục sẽ mang lại kết quả cho bài làm .

   d. Sau khi làm xong nên kiểm tra lại , kiểm tra có tác dụng đạt yêu cầu .

2. a. Chưa nêu ra bài học thì báo cáo của bạn chưa đầy đủ .

   b. Bạn không cần tự xưng em hoặc xưng con và thưa thầy cô nhiều lần vì hội nghị gồm nhiều người .

3. a. Dàn ý : nhất thiết viết thành câu , chỉ cần thiết gọn ý hay nêu đề mục những câu phải liên kết với nhau .

  b. Muốn phân biệt mục lớn, nhỏ những câu phải liên kết và đánh số la mã ( I, II…) hay số thường ( 1,2,3…) chữ cái ( a,b,c…)

* Đọc thêm : SGK

          Hoaït ñoàng cuûa giaùo vieân

             Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Cho HS ñoïc vaên baûn

GV: höôùng daãn HS ñoïc phaàn chuù thích SGK/48

GV: Goïi HS söu taàm 1 soá caâu ca dao töông töï

           -Con coø laën loäi bôø soâng

Gaùnh gaïo nuoâi choàng tieáng khoùc næ non

          -Con coø maø ñi aên ñeâm

Ñaäu phaûi caønh meàm loän coå xuoáng ao

         -Em nhö con haït ñaàu ñình

Muoán bay khoâng caát noåi mình maø bay

? Cuoäc ñôøi laän ñaän cuûa con coø ñöôïc dieån taû nhö theá naøo?

-Con coø leân thaùc xuoáng gheàn, soáng moät mình gaày yeáu.

I. Ñoïc-chuù thích vaên baûn

II. Ñoïc – hieåu vaên baûn

1) Con coø trong baøi ca dao laø bieåu töôïng vaø hình aûnh vaø cuoäc ñôøi vaát vaû gian khoå cuûa ngöôøi noâng daân trong xaõ hoäi cuõ

-Ngheä thuaät :Töø laùy “laän ñaän”

söï ñoái laäp “næ non > < 1mình

Leân thaùc> < xuoáng gheành

 Beå > < ñaày

-Hình aûnh töø ngöõ mieâu taû

-Laän ñaän :beå ñaày ao caïn khieán cho gaày coø con

-Hoaøn caûnh khoù khaên gaëp nhieàu ngang traùi,phaûi chòu söï gieo neo khoù nhoïc,cay ñaén cuûa coø con

-Phaûn aùnh toá caùo cheá ñoä xaõ hoäi pk

?Em hieåu cuïm töø “Thöông thay” laø nhö theá naøo?

-Laäp laïi 4 laàn

“ Thöông thay” laø tieáng than thaân,bieåu hieän moät söï thöông caûm ,soùt xa cho soá phaän cuûa nhöõng con ngöôøi khoán khoå

-Laëp laïi 4 laàn ,moãi laàn dieãn taû moät noåi ñau cuûa chính baûn thaân mình

-Con taàm suoát ñôøi bò keû khaùc boøn söùc löïc

-Con kieán suoát ñôøi xuoâi ngöôïc vaát vaû

-Con vaïc phieâu löu ,laän ñaän

Con cuoác thaân phaän thaáp beù

?Söu taàm moät soá baøi ca dao

-Thaân em nhö haït möa sa

Haït ra ñoài caùt haït ra...

-Thaân em nhö taàm luïa ñaøo

Phaát phô giöõa chôï bieát vaøo tay ai

_thaân em nhö gieáng giöõa ñaøng

Ngöôøi thaân röõa maët ,ngöôøi phaøm röõa chaân

?Baøi ca dao noùi veø cuoäc ñôøi ngöôøi phuï nöõ nhö theá naøo?

-Cuoäc ñôøi ngöôøi phuï nöõ nhö moät traùi baàn,khoâng coù quyeàn quyeát ñònh cuoäc ñôøi

GV: Goïi HS ñoïc ghi nhôù

2)Laø lôøi cuûa ngöôøi lao ñoäng thöông cho thaân phaän cho nhöõng ngöôøi khoán khoå vaø cuõng laø cuûa chính mình trong xaõ hoäi cuõ

-Hình aûnh aån duï

-Hai caâu ñaàu thöông cho thaân phaän suoát ñôøi bò boøn ruùt söùc löïc cho keû khaùc

-Hai caâu 3,4 noåi khoå chung nhöõng thaân phaän nhoû nhoi ,suoát ñôøi vaát vaû vaån ngheøo khoå

-Hai caâu 5,6 cuoäc ñôøi phieâu baït laän ñaän vaø nhöõng coá gaéng voâ voïng cuûa ngöôøi lao ñoäng

-Hai caâu 7,8 thaân phaän thaáp beù noåi ñau aon traùi

=> Noåi khoå nhieàu beà nhieàu phaän ngöôøi trong xaõ hoäi cuõ

3) Dieãn taû thaân phaän ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi cuõ

_Ngheä thuaät so saùnh

Traùi baàn> < Ngöôøi con gaùi

=> Gôïi leân cuoäc soáng ngheøo baàn

-Traùi baàn gioù daäp soáng doài khoâng bieát taáp vaøo ñaâu

=>gôïi leân soá phaän leân ñeânh chìm noåi cuûa ngöôøi con gaùi

+ Ngöôøi phuï nöõ phaûi chòu noåi ñau khoå bò leä thuoäc khoâng coù quyeàn quyeát ñònh bò xaõ hoäi phong kieán nhaán chìm

• Ghi nhôù SGK/49

       III. Luyeän taäp

1) Duøng ngheä thuaät so saùnh vaø aån duï

* Theå thô luïc baùt

* Ñieàu ñoù coù nhöõng töø mang truyeàn thoáng

2)Cho HS ñoïc thuoäc loøng baøi ca dao

+ Ñoïc theâm :SGK

        Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

         Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Ñoïc-sau ñoù höôùng daãn cho HS

Goïi : 2 hoïc sinh ñoïc Phaàn chuù thích

?Gioùi thieäu chuù toâi nhö theá naøo 2doøng ñaàu chaâm bieám ngöôøi naøo trong xaõ hoäi

-Chuù toâi nghieän röôïu cheø nguõ, bieán laøm

?Laø lôøi cuûa ai? Em coù nhaän xeùt gì veà thaày boùi ?

-Laø lôøi cuûa thaày boùi noùi vôùi ngöôøi ñi xem boùi

-“Con gaø troáng thieán ñeå rieâng cho thaày”

-Ñaây laø ngheä thuaät “gaäy oâng ñaäp löng oâng”

-ÔÛ ñaây phaùn ñoùng chuyeän heä troïng veà soá phaän caùch phaùn cuûa thaày laø kieåu noùi döïa ,noùi nöôùc ñoâi ,bieåu hieän söï doát naùt

_Löøa bòp lôïi duïng loøng tin cuûa ngöôøi khaùc ñeå kieám tieàn

? Moãi con vaät trong baøi töôïng tröng cho ai, haïng ngöôøi naøo trong xaõ hoäi xöa ?

-Moãi con vaät töôïng tröng cho moät loaïi ngöôøi ,haïng ngöôøi trong xaõ hoäi cuõ

I. Ñoïc- chuù thích vaên baûn

II. Ñoïc:

Caâu 1:Giôùi thieäu chaân dung chuù toâi,ñeå caàu hoân cho chuù toâi

Chi tieát : Hay tieåu hay taâm ,hay naèm nguõ tröa ,nöôùc cheø ñaëc.

=> Gieåu côït chaâm bieám chuù toâi

Caâu2: lôøi cuûa thaày boùi vôùi ngöôøi ñi xem boùi

-Lôøi thaày boùi phaùn:

Giaøu – Ngheøo

Coù cha – coù meï

Coù gaùi – coù trai

=>YÙ nghóa : Pheâ phaùn nhöõng keû haønh ngheà löøa bòp ,lôïi duïng ñeå laáy tieàn ,chaâm bieám nhöõng ngöôøi thieáu hieåu bieát

Caâu3:

a)YÙ nghóa töôïng tröng

-Veà caûnh töôïng ñaùm ma theo tuïc leä cuõ

+Con coø : Ngöôøi noâng daân

+Con caø cuoáng : Ñaïi dieän cho tai to maët böï(xaõ tröôûng,lí tröôûng

+Con chim ri: Laø cai leä,lính leä

+Chim chích:Anh moõ ñi rao vieäc laøng

Duøng mngheä thuaät gì?

?Caâu ai ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo ?Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät chaâm bieám cuûa baøi naày .

-Qua caùch giôùi thieäu caäu cai ta thaáy thöïc chaát caäu laø ngöôøi chæ coù caùi voû beân ngoaøi laøm daùng ,coøn beân trong thaân phaän raát thaûm haïi.

?Duøng ngheä thuaät gì ?

GV: Goïi HS ñoïc Baøi taäp trong SGK / 53

b)Ñieåm lí thuù choïn nhöõng con vaäy ñeå mieâu taû

+Duøng loaøi vaät ñeå noùi loaøi ngöôøi

+Töøng con vaät ñeå noùi töøng loaïi ngöôøi trong xaõ hoäi

+Ngheä thuaät aån duï

=> Pheâ phaùn thuû tuïc chaâm bieám thuû tuïc ma chay trong xaõ hoäi

Caâu 4:

a)Chaân dung caäu cai

-Ñaàu ñoäi noùn daáu loâng gaø=>quyeàn löïc

-Tay ñeo nhaån :phoâ tröông

-AÙo möôïn quaàn thueâ => quyeàn löïc nhöng raát thaûm haïi

=>Thaùi ño ämæa mai pha chuùc thaûm haïi

b) ngheä thuaät phoùng ñaïi

* Ñoïc ghi nhôù trong SGK / 53

III. Luyeän taäp

1) Caû 4 baøi ñeàu coù noäi dung ngheä thuaät caâm bieám

2)Nhöõng caâu haùt chaâm bieám gioáng truyeän cöôøi daân gian ñieàu phôi baøy caùc hieän töôïng ,maâu thuaån ngöôøi ñôøi ,pheâphaùn thoùi hö taät xaáu cuûa nhöõng haïng ngöôøi vaø hieän töôïng ñaùng cöôøi trong xaõ hoäi

          Hoaït ñoängcuûa giaùo vieân

            Noäi dung hoaït ñoäng

Gv: cho HS ñoïc vaên baûn VD SGK vaø chuù yù töø in ñaäm vaø traû lôøi caâu hoûi

GV :Treo baûn phuï cho hoïc HS traû lôøi caâu hoûi

?Nhöõng töø in ñaäm veà caùi gì?

?Nhôø vaøo ñaâu em ñöôïc nhöõng töø ñoù

-Nhôø hieåu ñöôïc döïa vaøo nhöõng caâu treân

-Theá:Chæ leänh chia ñoà chôi

-Ai: Phieám chæ khoâng cuï theå duøng ñeå hoûi

-Noù trong ñoaïn vaên cuûa K.Hoaøi vaø ai trong baøi ca dao laøCN.

-Noù trong baøi vaên cuûa voû Quaûng laø ñònh ngöõ

VD: Ngöôøi hoïc gioûi nhaát lôùp laø noù.

GV: Cho HS ñoïc vd SGK/55

Treo baån phuï cho hs tìm

+Troû ngöôøi toâi tao tôù ,chuùng tao,chuùng tôù maøy ,chuùng maøy ,noù chuíng noù,hoï.

-Ai – gì  (Hoûi ngöôøi ,söï vaät)

-Bao nhieâu – maáy – (Hoûi soá löôïng)

Sao,theá naøo – (Hoaït ñoäng ,tính chaát)

I. Ñoïc baøi:

1) Theá naøo laø ñaïi töø

VD: a)Noù- Troû em gaùi toâi (ngöôøi)

b) Noù- con gaø troáng(con vaät )

c) Theá – Troû vieäc

d) Ai – khoâng chæ ai

*Ghi nhoù SGK

II. Caùc loaïi ñaïi töø

a) Ñaïi töø ñeå troû.

   + Ghi nhôù :

Ñaïi töø ñeå troû duøng ñeå :

 -Troû ngöôøi söï vaät (goïi laø ñaïi töø söng hoâ)

 -Troû soá löôïng

 -Troû hoaït ñoäng ,tính chaát söï vieäc.

VD: Tao,toâi ,maày...Troû ngöôøi söï vaät

b) Ñaïi töø ñeåhoûi:

 + Ghi nhôù 2:

Caùc ñaïi ñeå hoûi duøng ñeå:

 -Hoûi veà ngöôøi söï vaät

 -Hoûi veà soá löôïng

 -Hoûi veâ hoaït ñoäng tính chaát,söï vieäc.

VD:  a) Ai,gì -  hoûi ngöôøi ,söï vaät.

b) Bao nhieâu ,maáy – Hoûi soá löôïng

c) Sao theá – Hoûi hoaït ñoäng ,tính chaát,söï vieäc.

III Luyeän taäp :

-Goïi hs ñoïc baøi taäp

-HS xaùt ñònh

-GV: söûa

-Caäu giuùp ñôû mình nheù(I)

-Mình veà coù nhôù ta chaên? (II)

+ Tìm VD: töông töï

? Taïi sao khi giao tieáp caàn phaûi choïn ñaïi töø xöng hoâ thích hôïp vôùi hoaøn caûnh noùi naêng

GV: Goïi hs ñoïc

1)Xeáp caùc ñaïi töø vaøo baûn sau

b)Mình Ngoâi thöù (I)

 Mình ngoâi thuù (II)

2) hoâm nay sao caäu ñeán chaäm theá

3) Ai laøm naá chòu

Coù ai noù bao giôø ñaâu ?

Anh noùi sao toâi chaún hieåu gì caû?

Bao nhieâu taát ñaùt baáy nhieâu taát vaøng

Nöôùc daâng baáy nhieâu ñeâ ñaáp baáy nhieâu

4) Khi giao tieáp caàn choïn ñaïi töø xöng hoâ thích hôïp vôùi hoaøn caûnh noùi naêng vì nhö vaäy thì giao tieáp môùi ñaït hieäu quaû

*Ñoïc theâm SGK

          Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

             Noäi dung hoaït ñoäng

GV: cho ñeà ha thaáy tröôùc ñeå chuaån bò vieát baøi theo caùc böôùc

-Tìm hieåu ñeà ,tìm yù, laäp daøn yù ,vieát moät soá ñoaïn vaên .

-Vieát vôùi khuoân khoå 1000 chöõ ?

?Cho hs thaûo luaän traû lôøi caâu hoûi

-Vieát cho ai? Lôùn hay treû em ,baïn vieät nam hay baïn nöôùc ngoaøi

-Vieát thö ñeå laøm gì ?Ñeå caùc baïn hieåu theâm ,Yeâu ñaát nöôùc vieät nam ñeán thaêm VN vaø uûng hoä VN treân con ñöôøng phaùt trieån

?Em môõ ñaàu böùc thö nhö theá naøo cho töï nhieân

-Do nhaän ñöôïc thö ban ,do ñoïc saùch baùo,xem truyeàn hình veà nöôùc baïn maø em bieát lieân töôûng ñeán nöôùc mìnhvaø muoán baïn cuøng bieát cuøng chia seû

?Em ûvieát nhöõng gì veà phaàn chính böùc thö

-Ca ngôïi Ñaát nöôùc VN kieân cöôøng

-Caûnh ñeïp thieân thieân ñaëc saéc veà vaên hoùa vaø tuïc cuûa ñaát nöôùc vieät nam.

+Môû baøi –Ngaøy, thaùng, naêm

    -Teân ngöôøi nhaän thö

+Thaân baøi: Nhaân dieäp...

+Keát baøi: lôøi chuùc, höùa heïn.....

I. Chuaån bò ôû nhaø.

     1) Cho tình huoáng:

Ñeà:Em caàn vieâùt thö ñeå tham gia cuoâïc vieát thö (UPU) do lieân minh böu chính Quoác teá toå chöùc vôùi chuû ñeà thö cho moät ngöôøi baïn ñeå baïn hieåu veà ñaát nöôùc mình

     2) Goïi yù:

-Ñònh höôùng : Ca ngôïi ñaát nöôùc vieät nam ñeïp ,nhaân daân vieät nam kieân cöôøng

-Noäi dung : Caûnh ñeïp ,thieân nhieân truyeàn thoáng lòch söû phong tuïc taäp quaùn cuûa con göôøi vieät nam...

* Daøn yù:

+Môû baøi: Giôùi thieäu caûnh ñeïp cuûa ñaát nöôùc ,môõ ñaàu baèng caûm xuùc chia seû

+Thaân baøi: Giôùi thieäu moät soá caûnh ñeïp thieân nhieân,phong tuïc taäp quaùn vaên hoùa con ngöôøi VN nhaéc laïi nhöõng baøi hoïc ñòa lí ñeå gaây tình caûm höõu nghò

GV: cho hs ñoïc tham khaûo SGK

+Keát baøi:

Nieàm töï haøo,lôøi höùa heïn gaëp laïi baïn khi ñeán Vieät nam

          Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

               Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Goïi HS ñoïc dieãn caûm

Ñoïc chuù thích SGK

GV: Döïa vaøo chuù thích SGK noùi veà taùc giaû vaø söï xuaát hieän baøi thô

-Thaát ngoân (coù  4 caâu ,Moãi caâu 7 chöõ ) Vaàn caâu 1,hôïp ôùi caâu2 vaø 4.

?Vaäy tuyeân ngoân ñoäc laäp laø gì?

-Laø tuyeân boá chuû quyeán cuûa ñaát nöôùc VN vaø khaún ñònh khoâng moät theá löïc naøo ñöôïc xaâm phaïm

-Nöôùc VN laø cuûa VN

?Baøi thô goàm maáy yù ?

-2 yù

I. Ñoïc – chuù thích: SGK

II. Ñoïc hieåu vaên baûn

Baøi1: SOÂNG NUÙI NÖÔÙC NAM

-Theå thô thaát ngoân töù tuyeät

+Moãi theå 4 caâu,moãi caâu 7 chöõ

+vaàn caâu 1,2,4

-Tuyeân ngoân laø lôøi tuyeân boá veà chuû quyeàn cuûa ñaát nöôùc

?Caâu ñaàu noùi gì?

-Khaún ñònh chuû quyeàn daân toäc

?Caâu 2 noùi gì?

-keû thuø khoâng ñöôïc xaâm phaïm.

Gv: Goïi 1,2 hs ñoïc dieån caûm baøi thô

Gv: Döïa vaøo phaàn chuù thích noùi veà taùc giaû

? Baøi thô coù yù cô baûn naøo ?

-Coù 2 yù

+chieán thaéng chöông Döông sau nhöng noùi tröôùc laø do soáng trong khoâng khí cieán thaéng Chöông Döôngvöøa dieãn ra keá ñoù môùi soáng laïi ,khoâng khí chieán thaéng Haøm Töû Tröôùc ñoù trong 2 thaùng .

? baøi thô coù yù töôûng lôùn lao

-=YÙ chaéc maïnh meû ,saùng toû ,khoâng hình aûnh khoâng hoa myõ caûm xuùc tröû tình ñöôïc neùn kín khoâng yù töôûng.

GV:Goïi HS ñoïc

Cho HS laøm baøi taäp

vaø khaún ñònh khoâng moät theå löïc naøo xaâm phaïm

-2 YÙ cô baûn:

+Hai caâu 1,2 khaún ñònh chuû quyeàn nöôùc nam laø cuûa ngöôøi VN

+Hai caâu cuoái keû thuø khoâng theå xaâm phaïm ,xaâm phaïm chuoát laáy thaát baïi

Baøi 2:

    PHOØ GIAÙ VEÀ KINH( Traàn Quang Khaûi)

-Theå thô: Nguû ngoân töù tuyeät

+Caâu : 4caâu

+Chuõ: 5 chöõ

Vaàn: Caâu 2,4

- 2 yù cô baûn

+Hai caâu ñaàu neâu söï chieán thaéng haøo huøng cuûa daân toäc ñoái vôùi giaëc momg – nguyeân

+Hai caâu cuoái lôøi ñoäng vieân XD phaùt trieån ñaát nöôùc trong hoøa bình vaø nieàm tin saét ña vaøo söï beà  vöõng muoân ñôøi cuûa ñaát nöôùc

* Ghi nhôù: SGK

III. Luyeän taäp:

1) Caùch noùi giaûn vò khoâng hoa myõ cuûa baøi thô nhaèm ñaït thoâng tin deã hieåu.

         Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

       Noäi dung hoaït ñoäng

?Ñoïc baøi thô chöõ Haùn vaø traû lôøi caâu hoûi

_Tieáng ñeå caáu taïo töø haùn vieätgoïi laø yeáu toá haùn vieät.

-Yeáu toá haùn vieät khoâng ñöôïc duøng ñoäc laäp chæ duøng ñeå taïo töø gheùp

-Hieàn nam nöôùc ta ,möa luït traàm troïng ôû phía nam nöôùc ta

_Yeáu toá haùn vieät ñoàng aâm nhöng khaùc nghóa

GV; Goïi hs ñoïc

?Töø gheùp haùn vieàt coù maáy loaïi

-Coù 2 loaïi

? Traàt töï cuûa caùc yeáu toá nhö theá naøo ?

-Coù tröôøng hôïp gioáng vôùi traät töø töø gheùp thuaàn vieät(aùi ,thö, chieán )

-Coù tröôøng hôïp khaùc vôùi töø gheùp thuaàn vieät(phía tröôùc, chính sau)

Goïi  hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

Goïi hoïc sinh ñoïc baøi taäp

GV: Söûa

-Phi 1 ;phi coâng

-Phi2  =>phi phaùp

-Phi3  =>phi taàng

I. Ñôn vò caáu taïo töø haùn vieät

VD:

+ Nam:Phöông nam ,nöôùc nam

+Quoác : Nöôùc

+Sôn: Nuùi
+ Haø : Soâng

VD2:

+ Thieân: Trôøi

+ Thieân: Nghìn

+Thieân: dôøi ñoåi

VD: Hao , quaû , buùt , baûng , hoïc taäp=> taïo töø gheùp duøng ñoäc laäp

*Ghi nhôù: SGK

II. Töø gheùp Haùn vieät:

VD1: Sôn haø xaâm phaïm

=> Töø gheùp ñaúng laäp

VD2: AÙi quoác , thuû moân , chieán thaéng

=> Töø gheùp chính phuï

-Tieáng phuï ñöùng tröôùc tieáng chính ñöùng sau

VD3: Thieân thö ,thaïch maõ ,taùi phaïm

=>Töø gheùp chính phuï

-Yeáu toù chính ñöùng tröôùc,phuï ñöùng sau

*Ghi nhôù: SGK

III. Luyeän taäp

1) Phaân bieät

Hoa1: ñoùa hoa      ; Phi1:bay

Hoa2: ñeïp              ; Phi2: traùi           

Tham1: loøng tham: ;Gia1: nhaø

Tham2;tham gia      ; Gia2 :theâm

2) a/ Nam quoác ,ñeá cö ,thö baïi

     b/ Nam quoâc – gheùp chính phuï

     -Ñeá cö:                     

     -Thuû baïi;                 

3) a. Yeáu toá chính ñöùng tröôùc

-Höõu ích ,phaùt thanh ,baûo luaät ,phoøng quaû

      b. Yeáu toá chính ñöùng sau

-thi nhaân ,taân binh , ñaïi thaéng ,haäu ñaõi

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

             Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Ghi ñeà leân baûng

Cho hoïc sinh ñoïc laïi ñeà

Goïi hoïc sinh nhaéc laïi quaù trình taïo laäp vaên baûn

-Vieát caùi gì?vieát cho ai? Ñeå laøm gì?

Döïa vaøo phaàm vieát cuï theå cuûa hoïc sinh ñeå nhaän xeùt

Gv: ghi daøn baøi treân baûng cho hoïc sinh thaáy.

GV: Gôïi yù cho hoïc sinh söûa loãi chính taû caùch duøng töø....

I. Yeâu caàu:

-Noä dung trình baøi ñuùng qui ñònh theo noäi dung ,Yeâu caàu ñaûm baûo boá cuïc cuûa baøi vaên mieâu taû .

-Hình thöùc boá cuïc baøi vaên chöa roû raøng chöa lieân keát vôùi nhau

-Chuù yù chính taû ,caùch ñaët caâu

II. Nhaän xeùt

_Öu ñieåm: hoïc sinh naém ñöôïc caùch laøm baøi vaên mieâu taû ,trình baøi ñaày ñuû boá cuïc caùch haønh vaên maïch laïc ,troâi chaûy

-Khuyeát ñieåm: Sai loåi ,caùch trình baøy chöõ vieát caåu thaû.

III. Daøn baøi:

-Môû baøi :Giôùi thieäu quang caûnh giôø ra chôi

-Thaân baøi: Giôùi thieäu 1 soá troø chôi trong giôø ra chôi

Quang caûnh giô ra chôi nhö theá naøo?

-Keát baøi: Caûm nghó cuûa em sau giôø ra chôi

+Söûa loaïi cho hoïc sinh

IV. Coâng boá soá ñieåm

Goûi , khaù , trung bình , yeáu

         Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

              Noäi dung hoaït ñoäng

Gv: goïi HS ñoïc phaàn 1 SGK

?Khi naøo ngöôøi ta coù nhu caâu bieåu caûm
-Khi tình caûm toát ñeïp ,chaát chöùa ,muoán bieåu hieän cho ngöôøi khaùc caûm nhaän caàn ñöôïc thì ngöôøi ta coù nhu caàu bieåu caûm

?Baøi ca dao

-Thoå loâï tình caûm ,caûm xuùc veà noåi ñau cuûa con cuoác khoâng ñöôïc ai ñoái  hoaøi

-Caâu 2:Veà nieàm haïnh phuùc cuûa ngöôøi con gaùi ñeïp ñöùng giöõa caûnh ñeïp cuûa ñoâøng queâ.

?Ngöôøi ta bieåu caûm baèng phöông tieän naøo ?

GV: Cho HS thaáy nhöõng böùc thö nhöõng baøi thô

?Trong thö töø gôûi ngöôøi thaân hay baïn be,ø  em thöôøng bieåu loä tình caûm khoâng

-Laø loaïi vaên baûn ñoøi hoûi raát cótính bieåu caûm.

Gv: Goïi hoïc sinh ñoïc phaàn 2 SGK

? Ñoaïn vaên treân bieåu ñaït  noäi dung gì ?

-Bieåu hieän caûm xuùc cuûa ngöôøi vieát thö:

keå veà kæ nieäm ngoài hoïc chung 1 baøn ,ñi daïo chôi ôû Hoà taây ,ôû coâng vieân thuû lệ.  

=>Bieåu caûm tröïc tieáp

-Ñaëc bieät laø taû tieáng haùt nhaèm bieåu loä tình caûm veà queâ höông VN

-Keå bieåu caûm roû hôn

-Haàu nhö khoâng keå ,chæ taäp trung vaøo bieåu caûm

?Noäi dung aáy coù ñaëc ñieåm gì so vôùi noäi

I. Nhu caàu bieåu caûm vaø vaên bieåu caûm

1) Nhu caàu bieåu caûm cuûa con ngöôøi

-Vieát nhaèm bieåu loï tình caûm,caûm xuùc söï ñaùh giaù ,ñoái vôùi theá giôùi xung quanh kheâu gôïi loøng ñoàng caûm cho ngöôøi ñoïc.

-Vaên bieåu caûm coøn goïi laø vaên tröû tình (thô tröû tình ,ca dao tröû tình ,tuøy buùt)

II. Ñaëc ñieåm vaên bieåu caûm

-Tình caûm trong vaên bieåu caûm laø tình caûm ñeïp thaám nhuaàn tình caûm nhaân vaên

(Yeâu con ngöôøi ,yeâu thieân nhieân,toå quoác gheùt nhöõng thoùi taàm thöôøng ñoäc aùc...)

dung töï söï ,mieâu taû.

?Coù yù kieán cho raèng tình caûm ,caûm xuùc trong vaên baûn bieåu caûm laø tình caûm, caûm xuùc thaám nhuaàn tö töôûng nhaân vaên

qua ñoaïn vaên

-tình caûm trong vaên bieåu caûm laø caûm xuùc mang tính nhaân vaên

?Em coù nhaän xeùt gì veà phöông thöùc bieåu ñaït tình caûm ,caûm xuùc ôû 2 ñoaïn vaên bieåu caûm khoâng ?

+Ngoaøi caùch bieåu caûm tröïc tieáp baøi vaên söû duïng tröïc tieáp baøi vaên söû duïngtöï söï vaø mieâu taû

?Chæ ra caùc töø ngöõ vaø hình aûnh lieân töôûng coù giaù trò bieåu caûm

-Thöông nhôù ai ,xieát bao momg nhôù caùc kæ nieäm

-Laø moät chuoåi hình aûnh ,lieân töôûng

 Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

GV: Goi hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1.a ,b

  Caâu hoûi SGK

-Ngoaøi caùch bieåu caûm tröïc tieáp nhö tieáng keâu ,lời than ,coøn söûduïng bieän phaùp töï söï vaø mieâu taû ñeå kheâu gôïi hình aûnh, tình caûm.

+ Ghi nhôù SGK

II. luyeän taäp

1)Ñoaïn( b):bieåu caûm

2) 2Baøi thô  “Nam quoác sôn haø”

“Tuïng giaù hoaøn kinh sö”

=> Laø bieåu caûm tröïc tieáp

3) Haõy keå teân moät soá baøi vaên bieåu caûm

-baøi thô ñeâm nay Baùc khoâng nguõ

-Caây tre Vieät Nam...

         Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

             Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Ñoïc maãu vaø höôùng daãn hoïc sinhñoïc

GV: Ñaùnh giaù caùch ñoïc cuûa hs

GV: Treo tranh cuûa taùc gia(û Giaûng veà taùc giaû vaø hoaøn caûnh ra ñôøi. )

+ Nguyeãn Traõi laø vò anh huøng daân toäc vó ñaïi vaên voõ song toaøn,coù coâng lôùn vôùi daân vôùi nöôùc vaø nhaø Leâ nhöng cuoäc ñôøi laïi keát thuùc moät caùch thaûm khoùc trong vuï aùn “ Leä chi Vieân”

-Cho hoïc sinh traû lôøi moät soá töø khoù

-Cho HS ñoïc laiï baøi thô Vaø cho bieát theå thô gì . caùch gieo vaàn nhö theá naøo?

I. Ñoïc – chuù thích:

           1) Ñoïc:

            2) Chuù thích: SGK

II. Ñoïc  - hieåu vaên baûn :

            Baøi 1: Baøi ca coân sôn.

-Theå luïc baùt .

+Chöõ: 1 Caâu 6chöõ , 1 Caâu 8 chöõ.

+Caùch gieo vaàn : Chöõ cuoái caâu 6 vaàn vôùi

-Cho hoïc sinh xem caûnh coân sôn.

? Trong ñoaïn thô coù maáy töø ta

- 4 töø ta

?Nhaân vaät ta laø ai?

-Nguyeãn Traõi laø thi sæ

? Nhaân vaät ñaõ laøm gì ôû nôi coân sôn, nghe tieáng suoái, höôûng boùng maùt, ngaâm thô ngaám caûnh.

?Suoái chaûy rì raàm ñöôïc ví vôùi nhöõng chi tieát naøo? Caûnh trí ñoù giuùp em caûm nhaän döôïc ñeàu gì ôû nhaân vaät ta?

-Nhaân vaät ta tuy ôû aån nhöng khaún khaùi vì khi laøm quang coù chieáu eâm ,trong caûnh nuùi non,ta coøn thaáy thanh thaûn hôn

GV: Cho HS ñoïc thaàm

?Caûnh trí Coân sôn ñaõ hieän leân trong hoàn thô Nguyeãn Traõi nhö theá naøo?

-cuøng vôùi hình aûnh ta ,caûnh töôïng Coân sôn ñöôïc gôïi taû baèng nhöõng hình aûnh ,söùc thaùi aâm thanh.

-Suoái ñaù ,thoâng, boùng truùc

-Thieân nhieân con ngöôøi hoøa vôùi nhau laøm suoái chaûy rì raøo nhö thuû thæ troø chuyeän vôùi con ngöôøi khieán cho nhaø thô rung ñoäng

-Chöõ “nhaân” chính laø taâm traïng cuûa taùc giaûluùc naày ,Vaãn ñau ñaùu moät nieàm tin,noåi lo vaø thaáp thoaùng nieàm hy voïng seû coù dòp trôû laïi chieán tröôøng.

          Goïi HS ñoïc ghi nhôù

GV: yeâu caàu HS ñoïc baøi taäp vaø höôùng daãn HS laøm baøi

chöõ thöù 6 cuûa caâu 8.

-Chöõ cuoái caâu 8 cuûa caäp caâu treân vaàn chöõ cuoái caâu 6 cuûa caäp caâu döôùi.

1) Caûnh soáng vaø taâm hoàn cuûa Nguyeãn Traõi ôû nôi coân sôn  :

-Töø ta coù maët 4 laàn .

-Ta=> laø Nguyeãn Traõi .

-Ngoài treân ñaù ,nghe tieáng suoái,höôûng boùng maùt ,ngaâm thô ,ngaém caûnh .

=>Soáng giaây phuùc thaûnh thôi thaû hoàn vaøo caûnh trí coân sôn Nguyeãn Traõi raát möïc thi sæ .

2) Caûnh trí Coân sôn trong hoàn thô Nguyeãn Traõi :

-Caûnh trí khoaùng ñaûng ,thanh tænh neân thô.taïo cho thi nhaân moät caùch thuù vò

-Ñieäp töø: Coân sôn, ta trong.

-Gioïng ñieäu: Taïo gioïng ñieäu nheï nhaøn, thanh thaûn,eâm tai.

+ Ghi nhôù:  SGK

III. Luyeän taäp  :

1)a. Gioïng :taâm hoàn cuûa 2 nhaân vaät luoân hoøa nhaäp vôùi thieân nhieân ,ñoù laø 2 taâm hoàn thi sæ ,2 nhaân caùch thanh cao,caû 2 nhaø thô lieân töôûng nhaïy beùn ñoái vôùi caûnh thieân nhieân .

b) Khaùc Nguyeãn Traõi nghe tieáng suoái nhôù tieáng ñaøn ,coøn Baùc Hoà nghe tieáng suoái .

chieán khu,nghæ ñeán nhöõng con ngöôøi chieáu ñaáu cho toå quoác.

        +  Ñoïc theâm SGK

Cho hoïc sinh tìm hieåu baøi thô

?Baøi thô coù maáy caâu chöõ

-coù 4 caâu ,7chöõ

?Vaàn cuoái chöõ naøo vôùi chöõ naøo?

-Cuoái caâu 1,2,4 ?Theå thô gì?

-Theå thô ñöôøng luaät

?Baøi thö coù maáy yù?

- 2 yù.

? Taùc giaû quan saùt caûnh phuû thieân tröôøng vaøo luùc naøo ?

-Vaøo luùc chieàu xaép toái ,caïnh töôïng ôû phuû thieân tröôøng xoùm tröôùc sau thoânñaõ baét ñaàu chìm daàn vaøo söông khoùi

?Trong baøi thô ,caûnh vaät ñöôïc taû ôû thôøi ñieåm naøo trong ngaøy?

-Vaøo buoåi chieàu muøa thu.

+Coù boùng chieàu man maùc

+Thôøi gian giöõa ban ngaøy vaø ban ñeâm.

+AÂm thanh :tieáng saùo

+Hình ñaøn traâu veà, ñaøn coø traéng

?Em coù nhaän xeùt gì tröôùc caûnh töôïng ôû phuû thieân tröôøng vaø taâm traïng cuûa taùc giaû tröôùc caûnh ñoù .

-Caûnh thaàm laëng nhöng khoâng ñieàu hiu

-Taâm traïng cuûa taùc giaû gaén boù vôùi queâ

          Baøi 2:(Töï hoïc coù höôùng daãn)

Buoåi chieàu ñöùng ôû phuûthieân tröôøng troâng ra

                 (Thieân tröôøng vaïn voïng)

1) Caûnh töôïng buoåi chieàu ôû phuû thieân tröôøng.

-Taâm hoàn cuûa taùc giaû nöûa nhö tænh nöõa nhö say tröùôùc caûnh queâ höông vaø traïng thaùi ngaây ngaát.

2) Söùc soáng con ngöôøi trong söï hoøa nhaäp vôùi caûnh vaät thieân nhieân.

-Tieáng saùo,boùng chieàu ,coø traéng ,khoùi hoàng.

3) Taâm hoàn cuûa taùc giaû tröôùc caûnh töôïng

-Taùc giaû laø moät vò vua coù ñòa vò toái cao nhöng taâm hoàn ñaõ gaén boù vôùi queâ höông maùu  thòt cuûa mình.

höông

       Goïi hoïc sinh

                         ñoïc ghi nhôù

GV: Höôùng daãn HS laøm baøi taäp

 + Ghi nhôù  : SGK

II-Luyeän taäp:

-Chieàu hoâm xuoáng caùnh ñoäng queâ ,xoùm laøng im laëng,chuaån bò ,böõa côm chieàu, söông môø daàn daàn phuû leân caùc ruoäng luùa .

+ Ñoïc theâm SGK

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

         Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Ñöa ra ngöõ ñieäu 1aø SGK/81,82

Cho hoïc sinh.

Höôùng daãn hs tìm hieåu chæ ra saéc thaùi bieåu caûm cuûan töøng töø Haùn vieät(= caùch so saùnh töø thuaàn vieät vaø Haùn vieät)

? Saéc thaùi PN ñöôïc bieåu hieän nhö theá naøo?

-PN VN Ñaûm ñang

 con gaùi VN ñaûm ñang

-PN, töø traàn, mai taùng maø khoâng duøng töø ñaøn baø,cheát choân vì ta thaáy coù söï khaùc bieät giöõa caùc töø HV vaø thuaàn vieät veà saéc thaùi yù nghóa.

-Töø HV taïo saéc thaùi trang troïng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp cho neân trong caâu naày ta khoâng duøng töø thuaàn vieät.

? Caùc töø kinh ñoâ, yeát kieán, traåm beä haï, thaàn taïo saéc thaùi gì trong baûn trích?

=> Duøng trg n h pn

 Goïi HS ñoäc ghi nhôù

? tröôøng hôïp naøo ngöôøi ta duøng töø haùn vieät?

-Ñeà nghò söû duïng töø thöøa, söû duïng moät caùch laïm duïng

-Nhi ñoàng ngöôøi ta söû duïng khoâng duøng saéc thaùi bieåu caûm ,khoâng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp.

              Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù:

I. Söû duïng töø Haùn vieät  :

1) Söû duïng töø Haùn vieät ñeå taïo saéc thaùi bieåu caûm:

VD: a)Phuï nöõ Nieät Nam anh huøng baát khuaát ,trung haäu ñaûm ñang.

=> Saéc thaùi trang troïng

+ Cuï laø nhaø caùch maïng laûo thaønh sau khi cuï töø traàn ,nhaân daân ñòa phöông ñaõ mai taùng cuï treân moät ngoïn ñoài

=>Saéc thaùi trang troïng

+ Baùc sæ ñan khaùm töø thi

=> Saéc thaùi tao nhaõ,traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc, gheâ sôï.

b) Caùc töø: Kinh ñoâ, Yeát kieâu, Traåm, beä haï,thaàn.

=> saéc thaùi coå,phuø hôïp vôùi xaõ hoäi ngaøy xöa.

+ Ghi nhôù: SGK

2) Khoâng neân laïm duïng töø Haùn vieät:

a) Ñeà nghò: khoâng phuø hôïp.

b) Nhi ñoàng: Phuø hôïp vôùi TV.

+ Ghi nhôù: 2 SGK

GV: Goïi HS ñoïc baøi taäp xñbt

GV: Goïi HS leân baûng

III. Luyeän taäp:

1.a –Meï => thaân maãu

b. Phu nhaân=> vôï

c. Saép cheát =>laâm chung

d. Giaùo huaán=>daïy baûo

2) Ngöôøi phuï nöõ thích duøng töø haùn vieätñeå ñaët tyeân ngöôøi teân ñòa lí ñeå caùc teân ñoù mang saéc thaùi trang troïng

3) Goùp phaàn taïo saéc thaùi coå xöa

        Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

              Noäi dung hoaït ñoäng

+ Cho HS ñoïc vaø traû lôøi caâu hoûi 1 SGK

a.?Baøi vaên taám göông b’ ñaït t c’ gì ?

-Ca ngôïi ñöùc tính trung thöïc

b. Taùc giaû möôïm hình aûnh taám göông luoân phaûn chieáu trung thaønh moïi vaät xung quanh noùi vôùi göông , ca ngôïi göông laø giaùn tieáp ,ca ngôïi con ngöôøi trung thöïc

c. ? Boá cuïc baøi vaên goàm maáy phaàn?

-Thaân baøi neâu leân yù nghóa gì? Coù lieân quan khoâng?

-Laø bieåu döông tính trung thöïc

? VD laø moät ngöôøi ñaùng thöông

? Tình caûm vaø söï ñaùnh giaù cuûa taùc giaû trong baøi coù roû raøng chaân thaät khoâng?

ñeàu ñoù coù yù nghóa nhö theá naøo?ñoái vôùi giaù trò baøi vaên

-Roû raøng chaân thaät ,khoâng theå baùt bo,û hình aûnh taám göông coù söùc kheâu gôïi taïo neân giaù trò cuûa baøi vaên

               Caâu hoûi SGK

-Moãi baøi vaên bieåu ñaït tình caûm chuû yeáu

-Ñeå bieåu ñaït tình caûm aáy ,ngöôøi vieát coù theå choïn 1 hình aûnh coù yù nghóa aån du,ï töôïng tröng laø 1 ñoà vaät ,loaøi caây hay 1 hieäh töôïng naøo ñoù ñeå gôûi gaám tình caûmcuûa bieåu ñaït = caùch thoå loä tröïc tieáp nhöõng noåi nieàm caûm xuùc trong loøng.

I. Tìm hieåu chung veà vaên bieåu caûm:

1) Ñoïc baøi vaên vaø traû lôøi caâu hoûi:

-Baøi vaên taám göông ca ngôïi tính trung thöïc cuûa con ngöôøi ,ghöùt thoùi hö ,taät xaáu,doáiu traù.

-Möôïn hình aûnh taám göông laøm ñieåm töïa ,giaùn tieáp ca ngôïi ngöôøi trung thöïc

-Boá cuïc 3 phaàn : Phaàn ñaàu laø môû baøi, ñoaïn cuoái laø keát baøi

-Thaân baøi: Noùi veà ñöùc tính cuûa taám göông

2) Ñoïc ñoaïn vaên vaø traû lôøi caâu hoûi”:

-Ñoaïn vaên cuûa Nguyeân Hoàng theå hieän tình caûm coâ ñôn ,caàu moâmg söï giuùp ñôû vaø thoâng caûm.

-Baøi vaên bieåu caûm coù 3 phaàn.

-Tình caûm trong baøi vaên phaûi trong saùng chaân thaät thì baøi vaên bieåu caûm môùi coù giaù trò

              Cho hoïc sinh ñoïc baøi taäp

             GV döôùng daãn

? Baøi vaên theå hieän tình caûm gì?

? Vieät mieâu taû hoa phöôïng ñoùng vai troø gì?

? Vì sao hoa phöôïng laø hoa hoïc troø?

? Haõy tìm yù cuûa baøi vaên.

? Baøi vaên bieåu caûm tröïc tieáp hay giaùn tieáp?

 + Ghi nhôù  :GK

3) L uyeän taäp:

1.a) Theå hieän tình caûm vôùi hoa phöôïng.

-Vai troø bieåu caûm theå hieän tình caûm ,caûm xuùc cuûa mình veà theá giôùi thieân nhieân.

-Vì khi phöôïng nôû laø baùo hieäu muøa heø thì naêm hoïc heát

b) Töø caûm xuùc veà cuoäc chia ly khi phöôïng nôû , cuoäc chia ly gôïi nhôù nhieàu beà sau ñoù nhaø thô noùi veà noåi buoàn khi hoa phöôïng nôû laïi 1 mình trong saân tröôøng ,ñeán töøng giaây phuùt xa nhau ñaèng ñaúng 3 thaùng trôøi

c) Bieåu caûm tröïc tieáp ñoái vôùi hoa phöôïng ñaây laø tieáng noùi caûm xuùc cuûa nhaø thô hoa phöôïng

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

           Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Goïi HS ñoïc ñeà baøi vaên bieåu caûm SGK/88

GV: Neâu caâu hoûi

?Ñoái töôïng bieåu caûm vaø tình caûm caàn bieåu hieän trong baøi vaên nhöõng gì?

-Caûm nghó vui buoàn, em yeâu

GV: Höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu 1 soá ñeà

a)    Vöôøn caây queâ höông

- Xaùc ñònh ñoái töôïng mieâu taû baøy toû nhöõng sut nghó tình caûm veà vöôøn caây cuûa queâ höông mình qua ñoù noùi leân nieàm töï haøo veà queâ höông

b) Ñeâm trung thu

-Chi tieât: Thôøi tieát khí haäu ,aùnh saùng cuûa ñeâm traêng

-AÁn töôïng saâu saéc nhaát veà ñeâm traêng,kæ nieäm ,caûnh saéc ,söï vaät

c) Loaøi caây em yeâu .

-Ñoái töôïng mieâu taû ñöôïc duøng laøm phöông tieän bieåu caûm : Caây tuøng (cöùng coûi) Caây lieãu (meà maïi) Caâu phöôïng (gaén vôùi muøa heø)

-Muïc ñích : baøy toû nhöõng suy nghó tình caûm veà caùch soáng ,veà tình caûm baïn beø

GV Cheùp ñeà vaên leân baûng ?Ñeà yeâu caàu phaùt bieåu caûm nghó veà caùi gì?

I. Ñeà vaên bieåu caûm vaø caùc böôùc laøm vaên bieåu caûm:

1) Ñeà vaên bieåu caûm:

   a. Ñoái töôïng doøng soâng

=> Bieåu caûm queâ höông.

   b) Ñoái töôïng trung thu ...

=> Caùc  muøa >

   c) Ñoái töôïng laø nuï cöôøi cuûa meï...

=> loøng bieát ôn

   d) Ñoái töôïng vui buoàn

2) Ñoái töôïng loaøi caây..,

=> Söï yeâu thích.

-Ñeà vaên bieåu caûm bao giôø cuõng neâu ra ñoái töôïng bieåu caûm ,ñònh höôùng tình caûm cho baøi vaên .

2) Caùc böôùc laøm vaên bieåu caûm:

-Tìm hieåu ñeà vaø tìm yù

+Tìm hieåu ñeà: Caûm nghó veà nuï cöôøi thaân thöông cuûa meï.

Töø thôû aáu thô ,coù ai khoâng thaáy nuï cöôøi cuûa meï

-Khoâng(tìm yù)

? Nuï cöôøi cuûa meï laø nuï cöôøi khích leä,thaân thöông hay ñuøa côït vôùi em luùc ñoù

-laø nuï cöôøi thaân thöông khích leä ñoái vôùi böôùc tieán boä cuûa em

?Ñoù laø luùc naøo ?

-Luùc an uûi

? Moãi khi vaéng nui cöôøi cuûa meï caûm thaáy nhö theá naøo?

-Buoàn

? Laøm sao ñeå luoân luoân ñöôïc thaáy nuï cöôøi cuûa meï?

- Phaûi coù loøng  thöông yeâu vaø kính troïng meï.

Cho HS vieát phaàn MB

GV: Thu baøi vaø ñoïc söõabaøi

     Goïi hoïc sinh ñoïc....

GV: Cho hoïc sinh ñoïc vaø traû lôøi caâu hoûi

? Baøi vaên bieåu ñaït tình caûm gì ñv ñoái töôïng naøo?

                Haõy neâu daøn yù

+Tìm yù: Laäp daøn yù

MB: Giôùi thieäu veà nuï cöôøi cuûa meï ? (Caûm xuùc ) em gaëp nuï cöôøi cuûa meï luùc naøo?

TB: Neâu saéc thaùi nuï cöôøi cuûa meï

+Nuï cöôøi vui thöông yeâu

+Nuï cöôøi ñoäng vieân

-Taâm traïng khi vaéng nuï cöôøi cuûa meï.

KB: Loøng kính troïng ñoái vôùi meï

-Vieát baøi

-Ñoïc vaø söõa baøi.

* Ghi nhôù:GK.

II. Luyeän taäp:

-Baøi vaên thoå loä tình caûm tha thieát ñv queâ höông An Giang

+MB: Giôùi thieäu tình yeâu An Giang

+TB: Bieåu hieän tình yeâu thöông An Giang

-Tình yeâu queâ höông töø thoû nhoû

-Tình yeâu queâ höông trong chieán ñaáu vaø nhöõng taám göông yeâu nöôùc

KB: Tình yeâu queâ höông vôùi nhaän thöùc vôùi ngöôøi töøng traûi tröôûng thaønh.

         Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

              Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc baøi thô

GV: Nhaän xeùt ñaùnh giaù höôùng daãn ñoïc phaàn chuù thích

  GV Cho HS xem aûnh cuûa taùc giaû

? Baøi thô ñöôïc vieát theo theå thô gì?

vì sao em bieát ?

nhaän dieän vaø phaân tích soá caâu soá tieáng, vaàn vaø nhòp

?Baøi thô coù theå keå,taû veà baùnh troâi nöôùc khoâng ?

-Laø thô keå, taû caùch laøm goïn tæ mó, theo loái aån duï nhaân hoùa cao ñoä.

? töø ngöõ hình aûnh naøo?-Traéng vaø troøn

? Baùnh troâi nöôùc ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo?

-Maøu traéng cuûa boät thaønh vieân troøn,

nhaõo,cöùng,ñun soâi,ñeå luoäc, baùnhchín noåi leân,chöa chín thì chìm.

I. Ñoïc - chuù thích vaên baûn

II. Ñoïc – hieåu vaên baûn:

-Theå thô: Thaát ngoân töù tuyeät

4 caâu moãi caâu 7 chöõ, caâu 1,2,4 hieäp vaàn

a) Taû baùnh troâi nöôùc:

-Baùnh troâi nöôùc laøm töø boät neáp vo troøn beân trong coù nhön.

=> Raát ñuùng vôùi baùnh troâi nöôùc ôû ngoaøi ñôøi.

? Vôùi 2 yù nghóa treân baùnh troâi nöôùc theå hieän phaåm chaát gì cuûa ngöôøi phuï nöõ?

-Veõ ñeïp trong traéng “ Thaân em vöøa traéng laïi vöøa troøn”

-Phaåm chaát : Duø gaëp caûnh ngoä oaùi oaên , ngang traùi gì vaãn giöû taém loøng son saéc  “ Maø em vaãn giöû taám loøng son”

- Thaân phaän :chìm noåi, baáp beânh cuûa ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi cuõ.

? Trong 2 nghóa, nghóa naøo coù giaù trò quyeát ñònh baøi thô?

- YÙ 2

     Goïi HS Ñoïc .                                   

Cho HS ñoïc baøi taäp.

Hoïc sinh tìm ñoïc

 GV Söûa

          Goïi HS ñoïc.

b)Phaåm chaát ,thaân phaän cuûa ngöôøi phuï nöõ .

-Hình thöùc : xinh ñeïp

- Phaåm chaát : trong traéng duø gaëp hoaøn caûnh naøo cuõng phaûi giöõ aám loøng chung thuûy ,thình nghóa

- Thaân phaän : chìm noåi baáp beânh giöõa cuoäc ñôøi.

* Ghi nhôù: SGK / 95

 II. Luyeän taäp:

1. Ghi laïi nhöõng caâu haùt than thaân

-Thaân em nhö haït möa xa .

- Thaân em nhö haït möa raøo.

- Thaân em nhö taám luïa ñaøo.

- Thaân em nhö cuû aáu gai.

=> Laø tieáng noùi cuûa ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi ngaøy nay.

* Ñoïc theâm:

          Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

             Noäi dung hoaït ñoäng

GV: goïi HS ñoïc baøi

GV: Chöõa caùch ñoïc cho HS

-Gioïng ñoïc chaàm chaäm ñeàu buoàn

   GV: Goïi HS ñoïc chuù thích

?Noåi saàu chia li cuûa ngöôøi vôï ñaõ ñöôïc gôïi taû nhö theá naøo?

-cuûa ngöôøi vôï ,theå hieän taâm traïng khaéc khoaûi nhôù thöông, coâ ñôn raát ñaùng ngaïi,thöông.

-Caûnh chia li ñöôïc ñöôïc taùc giaû taû baèng moät loaït hình aûnh: Coûi xa , möa gioù , buoàng cuõ chieáu chaên , muoân maøu maây bieác, traûi ngaøn nuùi xanh. Söï ngaên caùch

1. I.                  Ñoïc –chuù thích vaên baûn:

II.Ñoïc-- hieåu vaên baûn:

-         Theå thô song thaát,luïc baùt

1) Boán caâu baàu:

Caûnh chia li ñöôïc goïi taû baèng caùch noùi töông phaûn,ñoái nghóa

+ Pheùp ñoái: Chaøng <=> thieáp

                             Ñi <=> veà

-         Theå hieän noåi ñau chia caét

+ Hình aûnh: Maây bieát ,nuùi xanh => Goïi leân ñoä mênh  moâng, noåi saàu chia li

ñaõ laø moät söï khaéc nghieät,noåi saàu chia li thaät laø naëng neà.

? Noåi saàu chia li ñöôïc gôïi taû nhö theá naøo?

- Dieãn taû noåi saàu taêng tröôûng söï chia li ôû ñaây laø chia li veà cuoäc soáng , veà theå xaùc, trong tình caûm nhöng taâm hoàm vaãn gaén boù tha thieát cöïc ñoä.

? Caùch duøng pheùp ñoái ra sau ?

-Tieâu töông-Haøm döông => thuoäc 2 vuøng trung hoa caùch xa nhau haøn traêm daëm.

GV: goïi HS ñoïc dieån caûm 4 caâu cuoái ?

? Qua 4 caâu cuoái, noåi saàu chia li ñöôïc tieáp tuïc goïi taû vaø naâng leân nhö theá naøo?

Dieån taû noåi saàu taêng leân cöïc ñoä ñeán ñaây noåi nhôù khoâng coøn baùm vaøo caùc ñòa danh nöõa vì taát caû ñaõ bò moät maøu xanh gaét che môø.

? Ñieäp töø cuøng thaáy vaø caùch noùi veà ngaøn daâu ,maøu xanh ngaøn daâu coù taùc duïng gì?

- tieáp tuïc gôïi taû noåi saàu chia li ,ai oaùn theo caáp ñoä taêng daàn thoâng qua caùch ñieäp töø .

? Taâm traïng cuûa ngöôøi chinh phuï ñeán ñaây nhö theá naøo ?

-Caøng luùc caøng mieân mang caøng ngaøy caøng voâ voïng cuûa ngöôøi vôï treû ,laïnh leûo taâm hoàn nhaân vaät tröû tình, noåi buoàn nhôù træu naëng traøn ngaäp caû khoâng gian ,thôøi gian.

? Caâu hoûi ôû ñoaïn cuoái coù thaät laø caâu hoûi khoâng?hoûi ñeå laøm gì ?

-Khoâng phaûi caâu hoûi ,ñeå traû lôøi ,laø lôøi than cuûa chính mình, gioïng ñieäu bieåu caûm tha thieát, noåi ñau chia li cuûa ngöôøi chinh phuï tieån choàng ra traän .

GV: goïi HS ñoïc ghi nhôù

GV: goïi hoïc sinh ñoïc baøi taäp

   HS: Laøm baøi  

2) Boán caâu keá:

-Caûnh chia li vaãn tieáp tuïc ñöôïc bieåu caûm baèng caùch noùi töông phaûn, ñoái nghóa.

+ Pheùp ñoái : Chaøng <=> Thieáp

                     Ngoaûnh laïi <=> troâng sang

+ Pheùp ñaûo: Tieâu töông <=> Haøm döông

- Bieåu caûm noåi ñau keùo daøi trong töôûng töôïng.

3) Boán caâu cuoái:  

-Noåi saàu chia li ñaõ leân ñeá cöïc ñoä.

+Pheùp ñoái: Troâng laïi<=> chaúng thaáy

+ pheùp ñieäp ngöõ: Xanh xanh,ngaøn daâu

=> Göûi gaém lang toûa noåi saàu chia li

*  Ghi nhô: SGK/ 93

III. Luyeän taäp:

1) Phaân tích maøu xanh

-Xanh ngaét  -  raát xa  -  maát huùt

xanh xanh: Gôïi caûm giaùc meânh moâng.

Söû duïng maøu xanh theo caáp ñoä taêng tröôûng nhìn thaáy xa xa maát huùt

 Gv: Goïi HS ñoïc baøi ñoïc theâm.....

a) Xanh: nuùi xanh ,xanh, xanh ,xanh ngaét

b) Xanh – xanh, xanh-xanh ngaét

c) Nhaèm dieån taû moät maøu xanh chia li do nuùi non ,moät maøu chia li meânh moâng hoøa laån vôùi noåi saàu ngöôøi vaøo ñaát nöôùc

* Ñoïc theâm SGK/39

            Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

             Noäi dung hoaït ñoäng

GV: goïi laïi phaàn quan heä töø ôû caáp 1

Goïi HS xaùc ñònh quan heä töø ôû caâu sau

? Caùc quan heä töø noùi treân lieân keát caùc töø ngöõ hay nhöõng caâu naøo vôùi nhau,neâu yù nghóa cuûa moái quan heä.

-Ñoà chôi ,ñeïp vaø hoa

-Töø bôûi lieân keát 2 caâu

-Töø laø lieân keát cuïm töø AÊn..... Uoáng...vaø laøm..chöøng möïc

+Cuûa => quan heä sôû höõu

+nhö => quan heä so saùnh

+Bôûi => quan heä nhaân quaû

? Vaäy theá naøo laø quan heä töø?

VD: Toâi va øbaïn cuøng ñi hoïc

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

Goïi hcoï sinh ñoïc phaàn 2 SGK

? Trong caùc tröôøng hôïp döôùi ñaây tröôøng hôïp naøo baét buoäc ,töôøng hôïp naøo khoâng baét buoäc?

Caâu b , g , d , h

I. Theá naøo laø quan heä töø  :

* Caùc quan heä töø:

a. Cuûa

b. Nhö

c. Bôûi neân

=> Duøng ñeå bieåu thò caùc yù nghóa quan heä nhö sôû höõu ,so saùnh , nhaân quaû...giöõa caùc boä phaän cuûa caâu hay giöõa caâu trong ñoaïn vaên

* Ghi nhôù: SGK

II. Söû duïng quan heä töø:

a)Daáu (+) baét buoäc duøng quan heä töø

b)Daáu(-) thì khoâng baét buoäc

-Khuoân maêt cuûa coâ gaùi(-)

-Loøng tin cuûa nhaân daân(+)

-Caùi tuû baèng goå maø Anh toâi vöøa môùi mua(-)

-Noù ñeán tröôøng baèng xe ñaïp(+)

-Gioûi veà toaùn(-)

-Vieát moät baøi vaên veà phong caûnh Hoà taây(+)

? Ñieàn quan heä töø duøng thaønh töøng caëp vôùi quan heä töø ñaõ cho vaøo choå troáng.

? Ñaët caâu vôùi caùc quan heä töø ?

? Söû duïng quan heä töø coù taùc duïng gì?

GV: Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

GV: Goïi HS ñoïc baøi taäp

Cho HS xaùc ñònh –GV söûa

GV: Cho HS vieát ñoaïn vaên

-Laøm vieäc ôû nhaø(+)

Quyeån saùch ñaët ôû treân baøn(-)

Taám aûnh ñeå löu nieäm toâi coøn giöõ maõi(-)

b)    Caùc quan heä töø

-         Neáu  - - - thì

-         Vì     - - - Neân

-          Tuy  - - - Nhöng

-         Heå    - - - Laø (thì)

-         Sôû dó - - - Laø vì

c) Ñaët caâu

- Neáu anh ñeán thì toâi ñi

-Vì toâi meät neân toâi ôû nhaø

-Tuy Nam gaày nhöng anh aáy vaãn khoâng beänh

-Heå tröa thì gaø gaùy

* Ghi nhôù: SGK

2) Luyeän taäp:

a) Cuûa, nhö, laïi, nhöng, maø.

b) Vôùi, vaø, vôùi , vôùi, neáu, thì, maø.

c) Caâu ñuùng b, d, i, g, k, l.

d) phaân bieät yù nghóa 2 caâu coù quang heä töø nhöng.

-Noù gaày nhöng noù khoûe(1)

-Noù khoûe nhöng noù gaày(2)

=> nhöng ôû caâu1 bieåu thò quan heä traùi ngöôïc nhau giöõa noù gaày vaø noù khoûe => toû yù khen

+ YÙ nghóa giöõa 2 caâu traùi ngöôïc nhau

e) Vieát ñoaïn vaên

-Trang vaø Thaûo laø ñoâi baïn raùt thaân nhau.moät hoâm Thaûo ruû Tranh ra coâng vieân chôi.Tuy khoâng thích nhöng Trang cuõng ñoàng yù .Ra tôùi nôi hai baïn tha hoà ngaém hoa ñeïp.Trang thích nhaát laø hoa thoï taây.noù nhieàu caùnh...

         Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

                Noäi dung hoaït ñoäng

Cho HS chuaån bò ôû nhaø

HS neâu ñeà cuûa mình

GV: Cho ñeà vôùi gôïi yù ban ñaàu cho caû lôùp

GV: Yeâu caàu hoïc sinh phaùt bieåu

?Ñeå yeâu caàu vieát veà ñieàu gì ?

? Em yeâu caây gì? Vì sau em yeâu noù ?

? Daøn baøi goàm maáy phaàn ?

GV: Cho hoïc sinh neâu phaàn chuaån bò cuûa mình

GV: Höôùng daãn caùc em vieát(treân giaáy)

GV: Thu baøi ñoïc – nhaän xeùt gôïi yù söûa chöõa

1)Tìm hieåu ñe, tìm yù:

a) Ñeà yeâu caàu vieát eà loaøi caây maø mình yeâu thích vôùi phaåm chaâtyù bieåu hieän cuï theå.

b) Em yeâu caây tre vì caây tre ñem laïi cho nhieàu thöù : caát nhaø, ....

2) Daøn baøi:

-MB: Neâu teân loaøi caây ,vaø lí do maø em yeâu thích loaøi caây ñoù.

-TB: Neâu caùc ñaïc ñieåm caûm cuûa caây

+Loaøi...trong cuoäc soáng con ngöôøi

+Loaøi caây...trong cuoäc soáng cuûa em.

-KB: tình caûm cuûa em ñoái vôùi loaøi caây ñoù.

3) Vieát ñoaïn vaên:

Môû baøi – Keát baøi

             Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

               Noäi dung hoaït ñoäng

GV: goïi HS ñoïc baøiGV: höôùng daãn

GV: yeâu caàu hoïc sinh ñoïc phaàn chuù thích

GV: giaûng theâm veà taùc giaûvaø hoaøn caûnh saùnh taùc baøi thô.

? Baøi thô vieát theo theå thô naøo?

-theå thaát ngoân baùt cuù. Goàm 8 caâu 7 chöõ ,gioa vaàn chöõ cuoái caâu1 ,2 ,4 ,6 ,8(Ta,ø hoa, nha,ø gia, ta)

? Caûnh töôïng Ñeøo ngang ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo?Thôøi ñieåm ñoù coù lôïi theá gì trong vieäc boäc loä taâm traïng cuûa taùc giaû

-Buoåi chieàu ,ñoù laø thôøi ñieåm buoàn trong ngaøy phuø hôïp vôùi vieäc boäc loä taâm traïng cuûa taùc giaû.

I. Ñoïc – chuù thích

     1) Ñoïc:

     2) Chuù thích :SGK/102

        II. Ñoïc – hieåu vaên baûn:

- Theå thô thaát ngoân baùt cuù ñöôøng luaät

   1)Caûnh töôïng Ñeøo Ngang:

-Thôøi gian: Xeá taø

-Khoâng gian: ñeøo ngang

-Caûnh vaät: Coû caây chen laù ñaù chen hoa

-AÂm thanh: Tieáng chim quoác, ña ña

-Buoàn vaéng ,laëng

Caûnh ñeøo ngang ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo?

? Haõy nhaän xeùt caûnh ñeøo ngang qua söï mieâu taû cuûa taùc giaû?

“? Haõy trình baøi taâm traïng cuûa baø Huyeän Thanh Quan khi qua ñeøo ngang nhö theá naøo ?

-tieáng chim quoác nhôù nöôùc,tieáng chim ña ña nhôù nhaø cuõng chín laø loøng thieát tha da dieát cuûa taùc giaû

? Möôïn caûnh noùi hình tröïc tieáp taû hình nhö theá naøo?

-Troøi cao thaúm ,nöôùc non bao la ,2 caâu cuoái tröïc tieáp bieåu caûm veà taâm traïng coâ ñôn tröôùc caûnh nuùi non ñeàu hiu.

-Caùc caâu coøn laïi taû caûnh nhöng nguï tình taû chuù Tieàu nhöng vaøi chuù lom khom ñeå noùi caûnh soáng vaéng vaø söï ngheøo khoå ,taû chôï nhöng maáy nhaø laùc ñaùc noùi veà cuoäc soáng thöa thôùt ,Taû tieáng kieâu con cuoác nhöng nghæ ñeán tình yeâu nöôùc .Tieáng con Gia gia nhöng nhaø.

=> Söï ñoái laäp ,caùi chung ,caùi rieâng, caùi roäng lôùn, caùi beù nhoû ñaát nöôùc <=> moät con ngöôøi thieân lieâng  - taâm traïng – söï ñoái laäp ñoù laøm noåi soùt xa veà söï coâ ñôn caøng taêng theâm.

GV: goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

GV: Yeâu caàu HS ñoïc baøi taäp 1 SGK

GC: giaûng

=> Cuoäc soáng con ngöôøi: Tieàu vaøi  chuù, chôï maáy nhaø.

-Caùc töø laùy: Laùc ñaùc lom khom

Theå hieän caùi nhìn töø xa thaáy khoâng roû

-Töø quoác, quoác gia ,gia goïi leân loøng yeâu nöôùccuûa nhaø thô.

*Ñeøo ngang hieän ra baùt ngaùt hoang sô ,vaéng laëng,thaép thoaùng coù söï soáng con ngöôøi.

    2) Taâm traïng cuûa taùc giaû:

-Taâm traïng buoàn ,coâ ñôn hoaøi coå ,loøng thieát tha nhôù nhaø nhôù quaù khöù cuûa ñaát nöôùc

-Caâu thô cuoái mang tính bieåu caûm tröïc tieáp

ð     Noåi buoàn coâ ñôn thaàm kính höôùng cuûa taùc giaû qua caûnh ñeøo ngang.

Ghi nhôù: SGK

 II Luyeän taäp:

Ta vôùi ta: Coù nghóa boùng chæ coù ta hieåu, chæ coù mình ta vôùi non soâng  ñaát nöôùc

ngaäm nguøi khoâng ai ñeán san seõ vôùi mình ,cuïm töø theå hieän söï coâ ñôn tuyeät ñoái cuûa nhaø thô tröôùc caûnh vaät

            Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

               Noäi dung hoaït ñoäng

GV : ñoïc

Höôùng daãn caùch ñoïc cho HS.Goïi HS ñoïc

HS ñoïc phaàn chuù thích

GV: Giaûng veà taùc giaû

? Baøi thô vieát theo theå thô naøo ? soá caâu theo chöõ theo vaàn.

-soá caâu: 8 caâu , 7 chöõ gieo vaàn cau cuoái 1, 2, 6, 8( a-nhaø-gaø-hoa-ta)

? Baøi thô ñöôïc laäp yù= caùch döïng leân tình huoáng hoaøn toaøn khoâng coù gì tieáp baïn ñeå roøi keát laïi moät caâu “baùc ñeán chôi ta vôùi ta”nhöng theå hieän ñöôïc tình baïn ñaäm ñaø thaât thieát

-Coù taùn thaønh?Theo noäi dung jtheo thöù I ñuùng ra nguyeãn khuyeán phaûi tieáp ñaõi nhö theá naøo khi baïn ñeán chôi nhaø?

Ñaõi vì baïn laâu laém

?Qua 6 caâu thô tieáp theothì hoaøn toøa Nguyõen Khuyeán laïi theá naøo?

Taùc giaû coù duïng yù gì khi coá taïo ra moät tình huoán nhö theá naøo?

-Coù chôï nhöng khoâng ai ñi chôï ,coù gaø nhöng khoâng ai ñi baét ,coù coù nhöng khoù chaøi ,coù caûi nhöng coøn non,coù möôùp nhöng möôùp môùi ra hoa ,coù caø nhöng caø môùi coù nuï,coù baàu nhöng baàu chöa ruïn roán.

    I.  Ñoïc –chuù thích aên baûn

1) Ñoïc:

    2) Chuù thích:

     II. Ñoïc –hieåu vaên baûn:

-Theå thô thaát ngoân baùt cuù ñöôøng luaät

   1) Hoaøn caûnh khi baïn ñeán chôi nhaø

-Phaûi haäu ñaõi baïn vì baïn laâu laâu môùi ñeán chôi.

-Saùu caâu thô tieáp theo :Treû thôøi ñi vaéng...khoângcoù coù nhieàu naâu thuaån,

khoânglaø khoâng coù gì ñeå tieáp baïn  (Gaø,caù,caûi,baàu...ñeàu coù)

-khoâng söû duïng vaøo böûa aên ñöôïc

+coù caù nhöng ao saâu

+coù caûi nhöng môùi troå nuï

=> Taïo naâu thuaån ñeå baïn hieåu, yù xin loãi baïn mong baï thoâng caûm.

=>Chöa khai thaùc ñöôïc böûa aên ñeå tieáp baïn

? Caâu thöù 8 laø rieâng cuïm töø “Ta vôùi ta”noùi leân ñeàu gì?

-Theå hieän söï ñoàng nhaát troïn veïn giöõa chuû vôùi khaùch.

?Nhaän xeùt veà tình baïn cuûa Nguyeãn Khuyeåntong baøi thô baïn ñeán chôi nhaø.

    Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

Goïi SH ñoïc baøi taäp 1.a,b

HS traû lôøi .GV Söûa

GV: goïi hoïc sinh ñoïc thuoäc loøng baøi thô

     2) Tình baïn ñaäm ñaø thaém thieát:

-Cuïm töø “Ta vôùi ta”

+ Moät tieáng cöôøi xoøa xin loãi

+Moät lôøi an uõi veà söï khoù khaên

+ gaëp nhau laø quí roài

=> Khaún ñònh tình baïn ñaäm ñaø chaân thaät ,baát chaáp tình baïn cuûa tuoåi giaø

* Ghi nhôù: SGK

III. Luyeän taäp:

   1).a- ngoân ngöõ baøi thô baïn ñeán chôi nhaøgiaûn dò, moäc maïc daân daõ nhö lôøi noùi thöôøng

-Ngoân ngöõ theo phuùt chia li laø ngoân ngöõ coå ñieån ,coù tính caùch baùt hoïc.

  b) So saùnh : Ta vôùi ta trong baøi baïn ñeán nhaø chôi, nhaù laø tieáng noùi cuûa hai ngöôøi.

Ta bvôùi ta cuûa baøi Qua ñeøo Ngang laø tieáng noùi vôùi loøng mình ,moät beân laø moái tình coâ ñôn moät beân laø nieàm vui cuûa baïn,moät beân khoâng ai chia seõ

    2) Ñoïc thuoäc loøng baøi thô

                  Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

              Noäi dung hoaït ñoäng

Gv: Phát đề cho học sinh

GV: Höôùng daãn HS vieát theo ñònh höôùng yeâu caàu cuûa ñeà baøi

Đề có kèm theo , kiểm tra đồng loạt .

 Cho hoïc sinh vieát baøi

- Chuù yù: Trình baøy saïch seõ ,chöõ vieát roû raøng,ñuùng chaùnh taû caùch duøng caâu ,ñaët caâu.

I .Trắc nghiệm :

II. Tự luận :

 Ñeà: Loaøi caây em yeâu.

MB: Neâu leân leân loaøi caây vaø lí do maø em thích loøa caây ñoù.

TB: Caùc ñaët ñieåm gôïi caûm cuûa caây

-Loaøi caây trong cuoäc soáng cuûa em.

- Loaøi caây trong cuoäc soâùng con ngöôøi

KB: Tình caûm cuûa em ñoái vôùi loaøi caâyñoù.

* Vieát baøi :

GV: Nghieâm tuùc cho HS laøm baøi

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

               Noäi dung hoaït ñoäng

Goi HS ñoïc phaàn 1 SGK

GV: Treo baûng phuï leân baûng

?Hai caâu thieáu quan heä töø ôû choå naøo?

Goïi HS ñoïc caâu thöù 1

GV: treo baûng phuï

Caâu caâu naày dieãn ñaït coù söï töông phaûn, ñeå dieãn ñaït yù töông phaûn neân duøng töø nhöng thay cho töø vaø

-Ngöôøi vieát muoán giaûi thích lí do taïi sao chim laïi coù ích cho noâng daân cho neân duøng töø vì thay cho töø ñeå

I. Caùc loãi thöôøng gaëp veà quan heä töø

   1) Thieáu quan heä töø:

 VD1:

-Ñöøng neân nhìn hình thöùc maø ñaùnh giaù keû khaùc

-Caâu tuïc ngöõ ...vôùi xaõ hoäi xöa...coøn     ñoái vôùi xaõ hoäi nay...

  2) Duøng quan heä töø maø khoâng thích hôïp veà nghóa :

 VD2: -Nhaø em ôû xa tröôøng nhöng bao giôø em cuõng ñeán tröôøng ñuùng giôø

-Chim saâu raát coù ích cho nhaø noâng vì noù... muøa maøng.

GV: Treo baûng phuï giaûng

Caùc caâu ñaõ thieáu chuû ngöõ vì caùc quan heä töø qua-veà ñaõ bieán chuû ngöõ cuûa caâu thaønh 1 thaønh phaàn khaùc (TN)ñeå caâu vaên hoaøn chænh caàn boû nhöõng töø ñoù

 GV:Yeâu caàu HS nhìn vaøo SGK

? Caùc caâu in ñaäm döôùi ñaây sai ôû ñaâu? Haõy chöõa sai?

Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

 Cho HS ñoïc baøi taäp SGK/ 107

GV: Giaûng ; HS laøm baøi

 GV: söõa baøi

  3) Thöøa quan heä töø:

 VD3:

a)    Boû töø “qua”

b)     Boû töø “veà”

 4) Duøng quan heä töø maø khoâng coù söï lieân keát:

 VD4:

 a) Chöõa ñuùng quan heä töø

Nam laø moät hoïc sinh goûi toaøn dieän khoâng nhöõng gioûi veà moân toaùn’( maø coøn) gioûi veà moân vaên

 b) Noù thích taâm söï vôùi meï nhöng khoâng thích taâm söï vôùi chò

* Ghi nhôù SGK  

II. Baøi taäp:

1) Theâm quan heä töø ,töø ñeå

2) Thay quan heä töø : Nhö, duø, qua, coøn, phaûi, qua

3) Chöõa laïi caùc caâu vaên hoaøn chænh

-Boû ñoái vôùi

-Boû vôùi

-Boû qua

4) Cho bieát quan heä tö in ñaäm ñuùng sai:

a+                d+               h-

b+                e-                i-

c-                  g-               

             Hoaït ñoängcuûa giaùo vieân

               Noäi dung hoaït ñoäng

Goïi HS ñoïc phaàn phieân aâm vaø dòch thô.

GV: Höôùng danã ñoïc

GV: Goïi HS ñoïc phaàn chuù thích

GV: Giaûng veà taùc giaû

? Baøi  vieát theo theå thô gì?

-Nghóa chöõ “Voïng”ôû ñeà thô vaø chöõ “dao” ôû caâu 3 khaúng ñònh ñaây laø caûnh vaät ñöôïc ngaém töø xa.

-Voïng:Trong töø xa

?Caên cöù vaøo ñaàu ñeà baøi thô vaø caâu thöù 2, xaùc ñònh vò trí ñöùng ngaém thaùc nöôùc cuûa taùc giaû vò trí ño ùcoù lôïi theá gì trong vieäc phaùt hieän nhöõng ñaëct ñieåm cuûa thaùc nöôùc.

-Caûnh vaät ñöôïc ngaém töø xa cho pheùp khaéc hoïa ,caûnh vaät 1caùch chi tieát ,tæ ,mæ ,veû ñeïp cuûa toaøn caûnh noåi baäc saéc thaùi hìng vó cuûa thaùc nuùi lö

? caâu thöù 5 taû caiù gì vaø taû nhö theá naøo? Hình aûnh ñöôïc mieâu taû trong caâu naày ñaõ taïo neân cho vieäc mieâu taû ôû 3 caâu sau nhö theá naøo?

- Mieâu taû ngoïn nuùi Höông loâ hieän leân vôùi nhöõng ñaëc ñieåm noåi baäc nhaát ngöôøi ñaït laø Höông.

+khoùi tía: Thaùc do naéng roïi  

I. Ñoïc – chuù thích :

    1) Ñoïc:

     2) Chuù thích: SGK/109-100-111

II. Ñoïc – Hieåu vaên baûn:

-Theå thô: thaát ngoân töù tuyeät

2) Veõ ñeïp cuûa thaùc nöôùc lö:

-Caâu thô ñaàu : “naéng roïi... tía bay”

+Veû ñeïp cuûa nuùi höông loâ

+Nhöõng aùnh naéng maët trôøi laøn khoùi phaûn qua aùnh saùng.

Maët trôøi chuyeån sang maøu tím röïc rôû , kì aûo khoùi khoâng ñöùng yeân maø bay lô löõng.

=> Caûnh bao quaùt cuûa thaùc raát gôïi caûm

+Thaùc nhö treo treân ngoïn nuùi

+Thaùc chaûy nhö ñoå thaúng

?Neâu nhöõng veõ ñeïp khaùc nhau cuûa thaùc ñaõ ñöôïc taùc giaû phaùt hieän taû trong caâu 3 tieáp theo

-Qua 3 caâu ta thaáy hình aûnh doøng nöôùc raát to vaø ñænh höôùng loø raát cao (caâu 3)

-Doøng thaùc thaúng ñöùng

+Doøng thaùc bay thaún xuoáng

   (thöù I ñuùng hôn)

=> Laø caùch noùi phoùng ñaïi

? Qua ñaëc ñieåm caûnh vaät ñöôïc mieâu taû ta coù theå thaáy ñöôïc  nhöõng neùt gì trong taâm hoàn tính chaát cuûa nhaø thô.

-Moät danh lam thaéng caûnh cuûa ñaát nöôùc queâ höông .

-Thaùc nöôùc nhö taám thaûm

-Thaùc nöôùc nhö treo reân taám thaûm.

? loøng yeâu thieân nhieân vaø söï hoøa nhaäp taâm hoàn thi sæ nhö theá naøo ?

-Coù tình yeâu queâ höông ñaát nöôùc ,bieát taâm traïng caùi ñeïp cuûa thieân nhieân vaø bieåu loä noù baèng caû moät tình yeâu maïnh meõnhaøo phoùng.

 GV: Goïi HS ñoïc ghi nhôù....

-Caâu thöù 2 “ xa troâng ... soâng naøy”

+ Veû ñeïp cuûa thaùc: khoùi phuû hoàng thaùc nhö treo treân nuùi ,nöôùc töø raát cao ñoå xuoáng ,thaúng nhö soâng ngaân theo moät ñöôøng thaúng ñöùng.

- Caâu3 “ Nöôùc bay .... thöôùc”

Caûnh vaät töø hình chuyeån sang ñoäng.

+Ñoäng töø: Phi nhö bay

                   Tröïc thaúng

                  =>Tröïc tieáp taû thaùc

-Caâu 4: “Tröôûng daûi....maây”

+Hình aûnh maây treân ñænh vaø daõi ngaân haø

=> Caâu thô cuoái laø danh cuù keát hôïp ngheä thuaät so saùnh,caùch noùi phoùng ñaïi ñeå taû caûm giaùc kì dieäu do hình aûnh cuûa thaùc nöôùc .

II. Loøng yeâu thieân nhieân vaø söï hoøa nhaäp taâm hoàn cuûa thi sæ

-Moät danh lam thaéng caûnh cuûa ñaát nöôùc queâ höông

-Moät thaùi ñoä traân troïng ,ca ngôïi

-Tính chaát mó leä huøng vó kì dieäu

=> Noùi leân loøng yeâu thieân nhieân noàng thaém ,theå hieän tính caùch haøo phoùng maïnh meõ cuûa nhaø thô.

* Ghi nhôù: SGK

            Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

                 Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Höôùng daãn gioïng ñoïc cho hoïc sinh

GV: ñoïc maãu moät laàn ,goïi HS ñoïc caû 3 phaàn : phieân aâm dòch nghóa ,dòch thô.

HS: ñoïc phaàn chuù thích SGK

? Baøi thô theå hieän ñieàu gì ?

Qua baøi thô em thaáy taùc giaû coù taâm traïng nhö theá naøo ?

? Em coù nhaän xeùt gì veà baûn dòch cuûa k . b

(Hai caâu ñaàu taùc giaû dòch raát chænh nhöng ôû hai caâu sau bieán chuû theå laø moät chieác thuyeàn )

I. Ñoïc – chuù thích:

  1) Ñoïc:

  2) Chu thích: SGK/ 112

II. Ñoïc – Hieåu vaên baûn

Baøi thô theå hieän moät caùch sinh ñoäng caûm nhaän ñöôïc moät khaùch xa queâ ñang thao thöùc khoâng nguû trong ñeâm ñoå thuyeàn ôû beán phong kieàu.

         Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

                 Noäi dung hoaït ñoäng

Cho HS ñoïc laïi baûn dòch thô xa ngaém thaùc nuùi lö

Cho hoïc sinh nhaéc laïi töø ñoàng nghóaôû baäc tieåu hoïc

?Haõy tìm töø ñoàng nghóa vôùi moãi töø roïi troâng.

?Töø troâng trong baûn dòch thô xa ngaém thaùc nuùi lö coù nghóa laø nhìn ñeå nhaâïn bieát : Ngoaøi nghóa ñoù ra töø troâng coøn coù nghóa sau:

=> Ñoàng nghóa coi soùc, giöû, coi, canh.

Tìm töø ñoâng nghóa vôùi moïi töø treân töø troâng  VD: Cho = bieáu, taëng

GV: Treo baûn phuï leân baûn cho hoïc sinh quan saùt

1. So saùnh-Quaû – traùi => ñoàng nghóa hoøan toaøn

=> Coù saéc thaùi nhö nhau:cheát voâ ích ,khinh bæ

-Hy sinh:Cheát vì lí töôûng cao caû saéc thaùi trang troïng

? GV: caùc töø ñoàng nghóa – traùi, boû maïng – hy sinh trong caùc VD ôû phaàn 2

-Traùi – quaû thay theá cho nhau

-Boû maïng- cheát voâ ích -Hy sinh – cheát cao caû

=> Coù saéc thaùi khaùc nhau-Chia tay vaø chia li coù 2 nghóa rôøi nhau, moõi ngöôøi moät nôi

  I. Theá naøo laø töø ñoàng nghóa

VD1: Töø ñoàng nghóavôùi töø:roïi ,chieáu ,soi

-Töø “troâng” nhìn ,coi, ngoù, ngaém.

VD2: Töø ñoàng nghóa vôùi töø troâng

a) Troâng noâm,chaêm soùc,troâng coi, baûo veä

b) Chôø ,ñôïi ,ngoùng, ñoùn.

 II. Caùc loaïi töø ñoàng nghóa

VD:1.a)Quaû ôû caâu ca dao1 (traùi caây)

       2.b)Hy sinh noùi veà söï anh duõng toân kính

* Ghi nhôù: SGK

   III. Söû duïng töø ñoàng nghóa:

VD1:a)Thay theá cho nhau hoøa toaøn(quaû,traùi)

b) Töø boû maïng,hy sinh khoâng theå thay theá vì yù nghóa saéc thaùi khaùc nhau

DV2: Khoâng theå thay theá ñöôïc vì

+Chia li: Chia tay laâu daøi thaäm chí laø vónh bieät

+Chia tay: Chæ tính chaát taïm thôøi coùngaøy seû gaëp laïi

* Ghi nhôù: SGK

           Goïi hoïc sinh ñoïc baøi taäp

         Cho HS xaùt ñònh

                               GV söûa

     IV. Luyeän taäp:

1) Tìm töø ñoàng nghóa:

-Duõng caûm, haûi caåu  - thi sæ – yeâu caàu – phaåu thuaät – nieân khoùa – taøi saûn – nhaân loaïi – ngoaïi quoác – ñaïi dieän

• Tìm töø goác aán – aâu ñoàng nghóa
• -Ra – ñi – oâ
• Vi ta – mim
•      OÂ – toâ

2) Moät soá töø ñòa phöông ñoàng nghóa

- Heo – lôïn ; noùn – muõ ; Ngoâ – baáp

3) Tìm töø ñoàng nghóa

- Trao – tieån – reân – la

4) Phaân bieät nghóa cuûa caùc töø

aên , xôi , cheùn

- AÊn:saéc thaùi bình thöôøng: Môøi anh aên côm

-Xôi : Saéc thaùi lòch söï , xaõ giao: Môøi anh xôi baùnh

- Cheùn saéc thaùi thaân maät

         Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

                Noäi dung hoaït ñoäng

GV: goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên

-Lieân töôûg ñeán töông lai coâng nghieïp hoùa ñaõ gôïi cho taùc giaû nhöõng caûm xuùc gì veà caây tre ?

-Tre ,nöùa coøn maõi maõi vôùi daân toäc Vieät Nam ,tre xanh boùng maùt ...Ñoù laø söï thaät veà tre trong töông lai laø taùc giaû baøi toû caûm xuùc

? Taùc giaû bieåu caûm tröïc tieáp =bieän phaùp naøo?

- Caùch tieáp ngöõ (caây tre)

  Caâu caûm thaùn

  Caùch lieät keâ

  Loaïi töø ( Nhuõn nhaün, ngay thaúng....)

=> Theå hieän tình caûm cuûa mình vôùi tre ,tg bieåu caûm tröïc tieáp baèng phöông phaùp töôûng töôïng vaø lieân töôûng.

GV: Goïi HS ñoïc ñoaïn vaên

? Taùc giaû say meâ con gaø troáng nhö theá naøo?

-Gioïng traàm tg say meâ con gaø troáng nhö moät ñoà chôi cuûa treû em.

? Vieäc hoài töôûng quaù khöù ñaõ goïi leân caûm xuùc gì cuûa taùc giaû?

- Laø nieàm hoái tieát lieân tuïc cuûa tuoåi thô taïo neân cho moãi con ngöôøi moät caùi gì saâu thaúm nhö linh hoàn.

I. Nhöõng caùch laäp yù thöôøng gaëp cuûa baøi vaên bieåu caûm

  1) Lieân heä hieän taïi vôùi töông lai:

VD1: Qui luaät cuûa söï phaùt trieån vaø ñaøo thaûi

-Daãn chöùng ngaøy mai ,treân ñaát nöôùc naày ,saét theùp coù theå nhieàu hôn tre “nöùa”

-Khaúng ñònh söï baát töï cuûa moät bieåu töôïng cuûa coäng ñoàng laøng xaõ

-Caûm xuùc cuûa taùc giaû ñoái vôùi caây tre : boùng maùt khuùc nhaïc ,coång traøo, ñu tre

-Tre ñaõ trôû thaønh bieåu töôïng cho daân toäc Vieät Nam: ngay thaúng , can ñaûm ,chung thuûy

 2) Hoài töôûng quaù khöù vaø suy nghæ veà hieän taïi

VD2: Quan heä vôùi söï vaät; Con gaø troáng ñaát

-Suy nghæ ñöôïc hoùa thaân thaønh con gaø troáng ñaát

=> khaùc voïng trôû thaønh ngöôøi ngheä sæ thoåi keøn ñoàng

-Phaùt hieän tính mong manh cuûa ñoà chôi

+ Ñaëc ñieåm :Taùc giaû nhôù veà con gaø troáng ñaát laàn löôït vôû doïc theo tuoåi thô

-Lieân töôûng nhöõng hoàn cuûa nhöõng ñoà chôi ñaõ cheát

    3) Töôûng töôïng tình huoáng höùa heïn mong öôùc.

Goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên

? Trí töôûng töôïng ñaõ giuùp ngöôøi vieát baøy toû loøng yeâu meán coâ giaùo nhö theá naøo ?

Quan saùt kæ nieäm maø coâ giaùo ñeå laïi cho em hoài coøn ñi hoïc

? vieäc hoài töôûng luõng cuù cöïc Baéc cuûaTQ vôùi caø mau cöïc Nam TQ ñaõ giuùp tg theå hieän tình caûm gì?

-Caûm xuùc veà ñaát nöôùc muøa thu ,caø mau,caây, chim, caù-nöôùc 1chuyeán bay

? Caûm xuùc theå hieän loøng thieát tha yeâu ñaát nöôùc cuûa taùc giaû nhö theá naøo?

                GV: Goïi HS ñoïc ñoaïn vaên

? qua ñoaïn vaên em thaáy söï quan saùt coù taùc duïng bieåu hieän tình caûm nhö theá naøo?

- Hình aûnh cuûa Meï ñi lieàn vôùi nhöõng ngaäm nguøi ,ñau khoå ñi qua cuûa Meï veø maùi toác, nuï cöôøi, neáp nhaên, haøm raêng

        Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

        Cho HS choïn ñeà

Caùch laäp yù nhö theá naøo?

DV3;

a) Quan heä con ngöôøi ,vôùi ngöôøi coâ giaùo :

-Baét nguoàn töø kæ nieäm “ Em seõ nhôù laïi hoøi naêm ngoài gheá nhaø trong lôùp hoïc cuûa coâ

-Toân vinh luùc naøo coâ cuõng toát vaø dieäu hieàn nhö moät ngöôøi meï

b) Quan heä ñoái vôùi caûnh vaät ñaát nöôùc

- Khôi nguoàn caûm höùng töø muøa thu bieân giôùi

+Ñoái töôïng thuoäc thieân nhieân

+YÙ nghóa: Tình yeâu ñaát nöôùc

-Söïu giaøu ñeïp phong phuù ña daïng cuûa ñaát nöôùc.

  4) Quan saùt ,suy ngaåm :

DV4: Quan heä vôùi con ngöôøi, ngöôøi Meï 

-khôûi phaùt trong taâm töôûng lieân töôûng suy nghæ töôûng töôïng

-Day döùt ,aân haän

+ Meï laëng leû chòu ñöïng nuoâi con

+Ngöôøi con voâ tình queân maát ñieàu ñoù

-Bieän phaùp ñaët caâu hoûi tu töø

-Ñieäp töø

* Ghi nhôù: SGK

   II. Luyeän taäp:

1) Taäp laäp daøn yù cuûa baøi vaên bieåu caûm

Ñeà : Caûm xuùc veà vöôøn nhaø em

   Böôùc 1: tìm hieåu ñeà

             2: Tìm yù

             3: Laäp daøn baøi

-         MB: Giôùi thieäu

-         TB: Mieâu taû

-         Keát baøi: Caûm xuùc

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

           Noäi dung hoaït ñoäng

-Goïi HS ñoïc phaàn phieân aâm vaø dòch thô

-HS ñoïc phaàn chuù thích

-GV giaûng theâm veà taùc giaû

Goïi HS ñoïc 2 caâu ñaàu

? Baøi thô theo theå thô gì?

? Hai caâu ñaàu coù phaûi taû caûnh khoâng?

-Hai cau thô ñaàu khoâng phaûi taû caûnh thuaàn tuùy, chuû theå cuûa ñoái töôïng mieâu taû ôû ñaây vaãn laø con ngöôøi vaø taû caûnh laø chuû yeáu .

? Neáu thay töø saøng,göôøng = moät soá töø khaùc thì yù töù caâu thô coù thay ñoåi khoâng?

- Saøng: Gôïi leân cho ngöôøi ñoïc bieát raèng nhaø thô ñang aèm treân göôøng

- Neáu thay seõ khaùc nhau thì ngöôøi ñoïc

I-Ñoïc-chuù thích:

II- Ñoïc-  hieåu vaên baûn:

-Theå thô thaát ngoân töù tuyeät

1) Hai caâu ñaàu:

-Nhaø thô naèm treân göôøng trong moät ñeâm tha höông, Lí Baïch ñaõ traèn troïc khoâng nguõ ñöôïc

nghó raèng taùc giaû ñang ngoài ñoïc saùch vaø nhìn thaáy aùnh traêng

=> 2 caâu ñaàu mieâu taû aùnh traêng duø ñeïp ñeû,thô moïng nhöng chæ laø ñoái töôïng nhaän xeùt caûm nghó cuûa taùc giaû .

   Goïi HS ñoïc dieãn caûm 2 caâu cuoái.

? 2 caâu cuoái coù 2 haønh ñoäng naøo laø ñuùng

-Töø tö coá höông laø tröïc tieáp taû tình, coøn laïi laø taû haønh ñoäng

? Taïi sao laïi cöû ñaàu vaø voïng

-Nhìn töø xa ngoùng troâng

-Taøi naêng cuûa taùc giaû laø ôû choå oâng söû duïng raát taøi tình caâu thô cuûa coá nhaân trong 1 hoaøn caûnh caûm xuùc rieâng cuûa mình.

?Baøi thô söû duïng ngheä thuaät naøo

Goïi HS ñoïc

? Em haõy nhaän xeùt 2 caâu thô trong baøi hoïc?

2) Hai caâu cuoái:

-AÙnh maét cuûa nhaø thô chuyeãn töø trong ra ngoaøi ,töø maët ñaát leân baàu trôøi vaø khi thaáy vaàng traêng saùng ,laäp töùc cuoái ñaàu khoâng phaûi ñeå nhìn söông maø ñeå nhôù queâ höông ,nghæ veà queâ nhaø.

3) Ngheä thuaät:

 a) Pheùp ñoái:Ngaång – cuoái

Nhìn traêng saùng - nhôù queâ höông

 b) Tính lieân keát:

 Nhôù queâ höông – khoâng nguõ – thao thöùc nhìn traêng nhìn laïi caøng nhôù queâ

   * Ghi nhôù:

III- Luyeän taäp:

-2caâu thô töông ñoái ñuû yù tình caûm cuûa nhaø thô

-Cuõng coù ñieåm khaùc

+Lí Baïch duøng pheùp so saùnh

+Baøi thô aån duï chuû ngöõ

+5 ñoäng töø chæ coøn 3.

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

          Noäi dung hoaït ñoäng

Goïi HS ñoïc phaàn phieân aâm vaø dòch thô

-Höôùng daãn hoïc sinh ñoïc

+Gioïng ñoïc, chaäm buoàn, hôi ngaïc nhieân, gioïng hoûi.

-Goïi HS ñoïc chuù thích

GV: Giaûng veà taùc giaû

?Baøi thô vieát theo theå thô gì ?

Xa queâ laâu ôû con ngöôøi taùc giaû coù gì thay ñoûi ? Thay ñoåi veà caùi gì?

-Ñoù laø caûm xuùc buoàn boài hoài tröôùc söï thuûy chung cuûa thôøi gianvaø tuoåi taùc .

? Taùc giaû veà queâ nhö theá naøo?

-Taùc giaû caùo quan veà queâ

-OÂng chaùn caûnh quan tröôøng trong cheân,danh lôïi choán Ñoâ thaønh naùo nhieät

-Vì quaù giaø( 86tuoåi)

?Ngaãu nhieân taòi sau laø ngaãu nhieân vieát?

-Saùng taùc baøi thô tình côø hoaøn caûnh khoâng chuû ñònh tröôùc.

? Caâu thô duøng phöông phaùp gì?

? Tình caûm cuûa taùc giaû ñoùi vôùi queâ höông nhö theá naøo ?

 I- Ñoïc – chuù thích :

1) Ñoïc:

a) taùc giaû

b) Theå thô: Thaát ngoân töù tuyeät theå traéc

2 baûn dòch laø theå luïc baùt

II- Ñoïc – hieåu vaên baûn

1) Hai caâu ñaàu:

-Con ngöôøi cuûa taùc giaû ñoåi veà voùc ngöôøi ,tuoåi taùc ,maùi toùc.

khoâng thay ñoåi gioïng noùi queâ höông.

- Duøng phöông thöùc keå vaø taû

=>Theå hieän giaùn tieáp boïc loä tình caûm gaén boù vôùi queâ höông cho duø xa queâ töø

? tình huoán baát ngôø naøo khi nhaø thô vöøa ñaët chaân veà ñeán laøng .

-Moät luû treû uøa ra ngoù nhìn oâng laûo ñaàu toùc baïc phô ,luï khuï choáng gaäy

?Taïi sao nhaø thô vaãn ôû ñoù maø luõ treû khoâng bieát ?

-vì chuùng laø nhöõng ñöùa treû sinh sau ñeå muoän,nhöng treû raát toát buïng vaø hieáu khaùch

? Ñoái vôùi nhaø thô thì taâm traïng cuûa oâng ra sao?

-Bieát laø qui luaät töï nhieâncuûa thôøi gian troâi chaûy, nhöõng ngöôøi baïn cuøng trang löùa oâng ñaõ qua ñôøi

? Duøng ngheä thuaät gì ?

  Gioïi HS ñoïc ghi nhôù

? Caên cöù vaøo baûn dòch nghóa baøi “ Hoài höông ngaãu thö” vaø nhöõng ñieàu caûm nhaän ñöôïc qua vieäc hoïc baøi thô 2 baûn dòch thô cuûa phaïm sæ vó vaø Traàn Troïng Sang.

nhoû .

2) Hai caâu cuoái:

-Khi veà nhaø oâng khoâng gaëp laïi ngöôøi thaân maø gaëp raát nhieàu treû em

-Qua baøi thô cho ta thaáy taâm traïng nhaø thô : buoàn tuûi,ngaäm nguøi xoùt xa vì tình yeâu noåi nhôù queâ höông.

3) Ngheä thuaät

- Pheùp ñoái : ñi – veà

-Treû – giaø

- Duøng phöông thöùc keå taû

* Ghi nhôù:

III- Luyeän taäp:

-         2 Baûn dòch baùm saùt vaên baûn

-         Baûn dòch 2 coù hình töôïng hôn 2 caâu cuoái khoâng chæ keå nhö moät baøi maø bieåu caûm hôn ñaëc bieät töø laøm taêng theâm noåi ñau cuûa taùc giaû.

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

               Noäi dung hoaït ñoäng

Goïi HS ñoïc muïc 1 SGK

 Tìm töø traùi nghóa

? Tìm töø traùi nghóa vôùi töø giaø trong tröôøng hôïp cau giaø...

Cho VD  Xaáu <=> Ñeïp

?Theá naøo laø töø traùi nghóa

 Goïi HS ñoïc muïc 2 SGK

? Taùc duïng cuûa caëp töø traùi nghóa trong 2 vaên baûn treân

- Lôû boài, ñuïc trong

- Ñaày – caïn

=> Söû duïng theå ñoái töông phaûn

? Tìm thaønh ngöõ coù töø traùi nghóa .

          Gaàn möïc thì ñen

          Gaàn ñeøn thì saùng

          Ba chìm baûy noåi

 Goïi hoïc sinh ñoïc Ghi nhôù

GoùiH ñoïc baøi taäp 1 SGK

   Tìm töø traùi nghóa ?

Cho HS xaùc ñònh

GV: Söõa

I- Theá naøo laø töø traùi nghóa:

VD:1 a) Ngaång <=> cuùi

           b) Treû <=> giaø

VD:2  Trai nghóa vôùi töø giaø = non

            Cau giaø <=> cau non

         *Ghi nhôù: SGK  

II- Söû duïng töø traùi nghóa 

VD:1 Caùc caëp töø traùi nghóa trong 2 vaên baûn taïo ra caùc caëp tieåu ñoái nhau (ñoái trong 1caâu)

VD2: Beân troïng beân khinh

Maét nhaém maét môû

Chaân cöùng ñaù meàm   

* Ghi nhôù: SGK

 III- Luyeän taäp:

1) tìm töø traùi nghóa :

-Raùch – laønh ; giaøuø- ngheøo ; Saùng toái

2) Tìm töø trai ghóa vôùi töø in ñaäm( SGK)

 - Caù töôi – caù öôn

 - Hoa töôi – hoa heùo

 - AÊ yeáu – aên maïnh

 - Hoïc löïc yeáu – hoïc löïc gioûi

3) Ñieàn caùc töø traùi nghóa:

Meàm, ôû, moå, ngöõa, phaït, troïng, ñöïc, cao raùo.

               Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

            Noäi dung hoaït ñoäng

GV Neâu laïi ñeà baøi cho tröôùc HS coù chuaån bò ôû nhaø

GV daønh 10’ cho hoïc sinh ghi daøn baøi sô löôïc leân baûng cho hoïc sinh phaùt bieåu boå sung

GV gôïi yù ghi hoaøn chænh daøn baøi

HS chia nhoùm thaûo luaän ñeå chuaån bò phaùt bieåu theo daøn baøi ñaã chuaå bò

cho hoïc sinh ñoùng goùp veà daøn baøi

GV ruùt ra keát luaän

I- Chuaån bò ôû nhaø:

Moãi toå 1 ñeà cöû ñaïi dieän noùi tröôùc lôùp

II- Thöïc haønh treân lôùp:

1)    Muoán ngöôøi nghe hieåu thì ngöôøi noùi phaûi laäp daøn yù trình baøy theo thöù töï yù 1, 2, 3, 4.

2)Muoán truyeàn ñaït caûm xuùc cho ngöôøi nghe thì caûm xuùc phaûi chaân thaønh ,töø ngöõ phaûi trong saùng ,chính xaùc

3.Baøi noùi phaûi maïch laïc vaø ñaûm baûo tính lieân keát chaët cheõ.

            Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

            Noäi dung hoaït ñoäng

Goïi 2HS ñoïc baøi thô

Goïi HS ñoïc phaàn chuù thích .

GV: giaûng theâm veà taùc giaû vaø toaøn caûnh saùng taùc baøi thô

? Baøi thô chia maáy ñoaïn.

        - 4 ñoaïn

+ Ñoïan 1: Töø ñaàu – möông sa

- Caûnh gioù thu cuoán maát nhaø taùc giaû

+Ñoaïn 2: Treû em – ñeán aám öùc

- Treû em caét tranh

+ Ñoaïn 3: Giaây laùt – cho troùt

- Noåi khoå cuûa gia ñình ÑP

+ Ñoaïn 4: coøn laïi

I - Ñoïc – chuù thích

1) Ñoïc:

2) Ñoïc chuù thích

- Taùc giaû

-Taùc phaåm

- Theå thô : Coå theå

II - Ñoïc -  hieåu vaên baûn:

- Öôùc mô cao caû cuûa taùc giaû

?Em hình dung caên nhaø cuûa taùc giaû sau traän möa gioù maïnh nhö theá naøo ?

-Gioù thoåi maïnh trong phuùt choùc cuoán boác bay caû 3 lôùp tranh ngoâi nhaø cuûa taùc giaû

-Caûnh tranh bay ,rôi khaép nôi,söùc gioù giöõ doäi

? Luõ treû nhö theá naøo?

- Khoân ngoan

- Taùc giaû choáng cöï khoâng laïi ,ñau xoùt aám öùc

? Qua ñoù taùc giaû coù thaùi ñoä nhö theá naøo?

-giaän döõ, ñaén cai,baát löïc theo töøng böôùc chaân...........chaùn naûncuûa ÑP

? Noåi khoå cuûa gia ñình taùc giaû ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo?

-Möa daàm deà ,dai daüng keùo daøi theo caùi laïnh ,nhaø doät oâng baát löïc

vaø caùi laïnh keùo daøi suoát ñeâm.

  ?Taâm traïng cuûa oâng ra sau?

- OÂng traèn troïc suoát ñeâm meät ñoùi ,lo laéng, buoàn raàu, thöông con, thöông mình .

? Taùc giaû coù nhöõng öôùc mô gì?

- Coù ñöôïc moät ngoâi nhaø tranh vöõng chaéc ñeå ce chôû cho taát caû moïi ngöôøi ngheøo trong thieân haï .

- OÂng nghó tôùi ngoâi nhaø to cao ,roäng raûi, vöõng chaéc , daønh cho muoân ngaøn daân ñen, ngheøo tuùng ñeán ôû.

          Goïi HS ñoïc ghi nhôù

          Goïi HS ñoïc baøi taäp1, 2

1) Noåi ngheøo khoå vaø lôøi than thôû vì maùi nhaø tranh bò gioù thu phaù

   a) Khoå 1: Vöøa keå vöøa taû.

-Traän gío thu thoåi raát maïnh cuoán bay caû 3 lôùp tranh cuûa ngoâi nhaø môùi.

Trnh bay tung tuùe, maûnh bay vaøo röøng, maûnh bay xuoáng ao

=> söï baát ngôø tieác cuûa.

   b) Khoå 2: Khoå vì luõ treû xoùm ham nghòch ngôïm xoâ vaøo cöôùp giaät mang tranh ñi maát

- Söï maát maùt cuûa caûi laø noåi ñau veà nhaân tình theá thaùi .

=> Cuoäc soáng cô cöïc ñaõ laøm thay ñoåi tính caùch treû thô

   c) Khoå 3: noåi ñau veà thôøi theá

- Noåi khoå doàn daäp ñeán chaên meàm ñeàu öôùc con quaäy khaù lo laéng vì loaïn laïc

- Noåi khoå daân leân gaép boäi.

2) Öôùc mô cuûa nhaø thô:

   a) Ba caâu ñaàu :

-Öôùc mô chan chöùa loøng vò tha .

-Tinh thaàn nhaân ñaïo cao caû

  b) Hai caâu cuoái :

Loøng vò tha ñaït tôùi trình ñoä xaõ hoäi , thaân saún saøn hy sinh vì haïnh phuùc chung.

• Ghi nhôù: SGK

II- Luyeän taäp

1. Cho hoïc sinh ñoïc dieãn caûm 2 ñoaïn cuoái
2. Neâu yù chính cuûa baøi thô
3. Tieáng keâu noåi baát haïnh cuûa taùc giaû
4. Taám loøng cuûa taùc giaû nhö moät lôøi khaån thieát tha ñoåi thay.
5. Heä thoáng hoùa kieán thöùc:

Hoạt động của thầy

Nội dung hoạt động

Giáo viên phát đề cho học sinh.

 GV: quan sát học làm bài và nhắc nhở học sinh làm bài nghiêm túc.

Đề bài gồm hai phần .

I/ Phần trắc nghiệm : 4 điểm (mỗi câu đúng được 0,25 điểm).

II/ Tự luận : 6 điểm .

          Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

               Noài dung hoaït ñoäng

   Goïi HS ñoïc phaàn 1SGK

Giaûi thích nghóa cuûa töø loàng

-Loàng : Voït, nhaûy, phi

- Loàng : Chuoàng ,roï

=> Söï vaät duøng ñeå nhoât chim gaø...laøm baèng saéc tre ...

? Nghóa cuûa hai töø loàng lieân quan gì vôùi nhau khoâng?

- Khoâng lieân quan gì vôùi nhau

-Nghóa cuûa chuùng khaùc nhau

? Vaäy theá naøo laø töø ñoàng aâm

     VD: Nhaø cao ,thuoác cao...

                Goïi HS ñoïc ghi nhôù

Goïi HS ñoïc phaàn 2 SGK

? Nhôø vaøo ñaâu maø em phaân bieät ñöôïc töø loàng trong 2 VD treân?

? Caâu: ñem caù veà kho neáu taùch ra khoûi ngöõ caûnh coù theå hieå thaønh maây nghóa?

-Coù 2 nghóa

? Ñeå traùnh söï hieåu laàm do hieän töôïng ñoàng aâm gaây ra caàn chuù yù ñeàu gì ? khi giao tieáp.

   Goïi hoïc sinh ñoïc ghi nhôù

            Cho hoïc sinh tìm

           GV nhaän xeùt....

I- Theá naøo laø töø ñoàng aâm?

VD:1 giaûi thích nghóa

      a) Loàng: (Ngöïa loàng) Nhaûy cao leân

      b) Loàng: (Loàng chim) duïng cuï

* Ghi nhôù:

  -Töø ñoàng aâm laø nhöõng töø gioáng nhau veà aâm thanh nghóa khaùc nhau ,khoâng lieân quan gì vôùi nhau.

 II- Söû duïng töø ñoàng aâm:

VD1: Nhôø döïa vaøo ngöõ caûnh caâu phía tröôùc vaø sau.

VD2: Caâu ‘ ñem caù veà kho’

-         Caù kho (naáu)

-         Caù kho (ñöïng chöùa)

+Phaûi ñaët töø ñoàng aâm trong nhöõng ngöõ caûnh cuï theå nhöng caâu vaên ñoaïn vaên trong tình huoáng giao tieáp

   * Ghi nhôù: SG...

  III- Luyeän taäp:

    1) Tìm töø ñoàng aâm

  - Thu: Muøa thu – thu tieàn

  - Cao: Nhaø cao – thuoác cao

  - Ba:  Ba traêm – ba maù

  - Tranh: Nhaø tranh – tranh chaáp

  - Sang: Sang troïng – chaïy sang

2)

a) Caùi coå : Phaàn giöõa ñaàu vaø thaân

  - Coå chai: Phaàn giöõa mieäng vaø thaân

  - Cao coå: Caát gioïng

b) Coå tay: ñaõ noùi ôû treân

  - Coå kính: Xöa coå

  - Coå ñoäng: Coå vuõ ñoäng vieân

3)

Ba toâi baøn(Ñt) veà chuyeän caùi baøn(dt)

  -Nhöõng con saâu(dt) laøm cho veùt treân caây saâu hôn(tt)

  -1 naêm(dt) coù 5 ngaø leã(soá töø)

             Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

            Noäi dung hoaït ñoäng

   Goïi HS ñoïc phaàn 1 SGK

Haõy neâu ra caùc yeáu toù töï söï mieâu taû?

? neâu yù nghóa :

-Töï söï: Treû em caáp tranh ,gioù phaù nhaø.

-mieâu taû: caûnh nhaø doät naùt, caûnh tranh bay.

            Goïi HS ñoïc ñoaïn vaên SGK

? Chr ra töï söï mieâu taû?

- Yeáu toá bieåu caûm “ caâu ngöôøi tính” ñaáy laø baøn chaân vaát vaõ

? Caâu cuoái bieåu caûm tröïc tieáp hay giaùn tieáp

- Caâu cuoái ñoaïn vaên bieåu caûm tröïc tieáp

=> Khoâng theå bieåu caûm ñöôïc ( toû thaùi ñoä caûm xuùc voùi ñoái töôïng.)

? Neâu caùc yeáu toá töï söï , mieâu taû thì yeáu toá bieåu caûm coù theå boäc loä ?

-Nhaø vaên nhôù veà baøn chaân vaát vaû cuûa Boá

? Ñoaïn vaên treân mieâu taû , töï söï trong nieàm hoài töôûng , ñaõ bieát tình caûm ñaõ chi phoái nhö theá naøo?

- Nhaø vaên nhôù veà ngheà nghieäp vaát vaû cuûa Boá.

I- töï söï vaø mieâu ta trong vaên bieåu caûm :

VD: Caùc yeáu toá töï söï vaø mieâu taû trong baøi thô.

-Ñoaïn 1: Töï söï (2 caâu ñaàu)

                 Mieâu taû (3 caâu sau)

+ Vai troø: ñeå taïo boái caûnh chung

- Ñoaïn2: Töï söï keát hôïp vôùi bieåu caûm maát söùc veà söï giaø yeáu .

- Ñoaïn 3: Töï mieâu taû vaø 2 caâu cuoái laø bieåu caûm .

- Ñoaïn 4: Thuaàn tuùy bieåu caûm tình caûm cao thöôïng vò tha vöông leân saùng ngôøi

VD2: a) Yeáu toá töï söï chuyeän ngaâm nöôùc muoái

-Chi tieát ñeâm naøo Boá cuõng ngaâm nöôùc noùng ,hoøa muoái khi nguõ Boá reân ... chuyeän ñi veà cuûa boá .

b) Yeáu toá mieâu taû: xaùm xòt... chaân moác traéng ;caùi oáng caâu ,caùi caàn caâu, caùi hoàm, caùi gheá xeáp

c) Yeáu toá bieåu caûm:

- ngöôøi ta noùi “ñaây laø baøn chaân vaát vaû

-Caâu cuoái ñoaïn vaên laø bieåu caûm tröïc tieáp

-Neáu khoâng döïa vaøo taû, keå (caùc ñoái töôïng cuûa bieåu caûm) nhaø vaên khoâng theå bieåu caûm ñöôïc .

* Tình caûm laø chaát keo gaén yeáu toá töï söï mieâu taû thaønh moät maïch vaên nhaát quaùn coù tính lieân keát

Goïi HS ñoïc ghi nhôù

Gọi HS ñoïc baøi taäp

Keå baèng vaên xuoâi

GV: Höôùng daãn baøi taäp2 yeâu caàu HS veà nhaø laøm>

              * Ghi nhôù SGK

II- Luyeän taäp:

1) Vaøo thaùng 8

goùi baûo laøm tan naùt ngoâi nhaø cuûa Ñoå Phuû... tuùp lieàu naùt

2) veà nhaø: 

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Höôùng daãn hoïc sinh ñoïc

 GV: ñoïc maãu vaø höôùng daãn HS ñoïc

? Baøi thô thuoäc theå thô gì?

? Tìm ñaïi yù cuûa baøi thô?

I- Ñoïc – chuù thích

 1) Ñoïc:

 2) Chuù thích: a) Taùc giaû: HCM (1890 – 1969) laø vò laûnh tuï vó daïi cuûa daân toäc vaø caùch maïng Vieät Nam.Danh nhaân vaên hoùa theá giôùi nhaø thô lôùn.

 b) Taùc phaåm:

  - Hoaøn caûnh saùng taùc: Hai baøi thô Baùc vieát ôû chieán khu vieät Baéc trong nhöõng naêm khaùn chieán choáng phaùp

  - Theå thô : thaát ngoâ töù tuyeät

  - Ñaïi yù: Nieàm say meâ phong caûnh thieân nhieân, vaø noåi lo vieäc nöôùc cuûa Baùc

 Gọi học sinh đọc câu một.

? Baøi thô söû duïng bieän phaùp naøo?

nhöõng baøi thô naøo mieâu taû tieáng suoái  “baøi ca coân sôn”

- Thieân nhieân gaàn guõi vôùi con ngöôøi vaø traøn ñaày söùc soáng.

? Töø ngöõ naøo taïo laäp laïi “loàng”

?Taïo ra caûnh gì ? coù taùc duïng gì ?

-Ñieäp töø loàng taïo böùc tranh nhieàu taàng lôùp, ñen, traéng, saùng, toái, hoøa huyeän, taïo

neân veõ ñeïp huyeàn aûo lung linh.

? Coù nhöõng töø ngöõ naøo ñöôïc laäp laïi?

- Chöa nguû

? Goïi laø ñieäp ngöõ gò?

        Baét caàu

? Baùc chöa nguû vì lí do gì? Veà ngoaïi caûnh hay noäi taâm

-Baùc say xöa vôùi thieân nhieân noåi lo nhieàu beà veà vieäc nöôùc.

? Ñoïc baøi thô naày em hieåu gì veà Baùc

-Baùc coù söï nhaïy caûm vôùi thieân nhieân vaø heát loøng lo cho ñaát nhö theá naøo?

cuøng vôùi phong thaùi laïc quan

II- Ñoïc - hieåu vaên baûn

1/ Hai câu ñaàu:

   + Caâu1: ngheä thuaât so saùnh

   - Caûnh vaät gaàn guõi vôùi con ngöôøi taïo caûnh saéc lung linh huyeàn aûo

 + caâu 2: Ngheä thuaät ñieät töø

  -Caûnh vaät ñan deät vaøo nhau, taïo thaønh caûh saéc huyeàn aûo

b) Hai caâu thô cuoái:

  - Ngheä tuaät so saùnh ñieäp töø

=> Khaúng ñònh nieàm yeâu thieân nhieân noåi lo laéng cho daân cho nöôùc.

   -Ngheä thuaät: töø laùy + ñieäp töø

   - phong thaùi ung dung laïc quan

   => chaát theùp trong thô cuûa Baùc

Hoạt động của thầy

Nội dung hoạt động

   Giáo viên gọi học sinh đọc bài thơ.

 Giáo viên đọc bài thơ và hướng dẫn học sinh đọc bài thơ.

  Gọi học sinh đọc lai phần chú thích .

  GV: treo tranh cho học sinh xem .

  GV : giói thiệu sơ lược .

   Bản dịch và phiên âm tác giả thêm từ nào vào bản dịch ?

      -lồng lộng .

   Chưa làm rỏ từ nào của phần phiên âm ?

       -Nguyên tiêu

   Hai câu tác giả làm mất đi từ gì?

       - xuân

      -Không gian của bức tranh của hai câu đầu như thế nào ?

  -Không gian bát ngát , rộng mênh mông,tràn đầy sức sống.

   Hai câu đầu sử dụng nghệ thuật gì ?

   Tâm hồn của tác giả như thế nào ?

  Bác có tinh thần như thế nào ?

     -lạc quan .

     GV: gọi học sinh đọc phần phiên âm

   So sánh phần phiên âm và phần dịch thơ thêm vào từ nào ?

   - bát ngát, ngân

    Bát ngát =  rộng lớn

     Ngân = tỏa ra

  Câu ba không làm rỏ nghĩa của từ nào ?

   - yên ba thăm sứ →  mịt mù

  Bác cùng cán bộ bàn việc gì ?

  -giữa khung cảnh huyền ảo Bác cùng cán bộ bàn việc hệ trọng của đất nước .

Tâm hồn của Bác như thế nào ?

   - lạc quan , tự tin .

  Gọi học sinh đọc ghi nhớ.

  I/ Đọc –chú thích :  SGK /140,141

II/ Đọc – hiểu văn bản:

1/ Hai câu đầu :

-         nghệ thuật : từ láy ,điệp từ.

-         Phong thái ung dung lạc quan.

  2/ Hai câu cuối :

Tâm hồn nhạy cảm của Bác trong đêm trăng.

Phong thái ung dung , lạc quan của bác làm chủ trong mọi tình hình ,mọi lúc , mọi nơi .

* Ghi nhớ : SGK /143

Hoạt động của thầy

Nội dung hoạt động

    Giáo viên phát đề cho học sinh làm .

     -Hướng dẫn học sinh làm.

     -Quan sát học sinh làm.

   Đề bài :( gồm hai phần)

 Phần I: trắc nghiệm

 Phần II: tự luận

   Đề đồng loạt ,trường ra có kèm theo.

               Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

            Noäi dung hoaït ñoäng

         Yeâu caàu HS ñoïc kæ muïc 1 SGK vaø traû lôøi caâu hoûi.

? Coù theå thay cuïm töø leân thaùc xuoáng gheành baèng cuïm töø khaùc ñöôïc khoâng?

-Khoâng ,vì nghóa trôû neân loûng leõo

?Coù theå oaùn ñoåi vò trí cuûa caùc töø trong cuïm töø treân ñöôïc khoâng?

-Khoâng ñöôïc vì ñaây laø cuïm töø coá ñònh.

? Töø nhaän xeùt treân caùc em ruùt ra keát luaän gì?

? Leân thaùc xuoáng gheành laø gì?

-         Troâi noåi , leânh ñeânh, phieâu baïc

VD : leân voâi, xuoáng choù

        Tham soáng , sôï cheát

        Ngheøo rôùt moàng tôi

- Ñaïc ñieåm caáu taïo cuïm töø treân laø chaët cheõ veà thöù töï

GV: Goïi HS ñoïc ghi nhôù vaø töø ghi vaøo vôõ

Goïi HS ñoïc muïc 2GSK

Xaùc ñònh nghóa phuï trong 2 thaønh ngöõ

- Cho HS thaûo luaän 3’

? Phaân tích caùi hay cuûa thaønh ngöõ?

-Coâ ñoäng ,haøm xuùc, ngaén goïn , coù tính bieåu caûm cao.

? Vaäy thaønh göõ ñöôïc söû duïng nhö theá naøo?

  GV: Goïi HS ñoïc ghi nhôù

  GV: Goïi HS ñoïc baøi taäp 1 SGK/125

yeâu caàu HS thaûo luaän

I- Theá naøo laø thaønh ngöõ:

    VD1: Leân thaùc xuoáng gheành

        => Vaát vaû , gian khoå

   a) Khoâng theå thay ñöôïc

- Traät töï : Giöõ coá ñònh

   b) Ñaëc ñieåm : Caáu taïo cuûa cuïm töø chaët cheõ

VD2: Giaûi nghóa töø:

   - Nhanh nhö chôùp: Haønh ñoäng mau leï

    * Ghi nhôù: SGK

II- söû duïng thaønh ngöõ

 VD1:

    a) Baûy noåi ba chìm

=> Vò ngöõ

    b) Taét löûa toái ñeøn:

=> Phuï ngöõ cho danh töø khi

VD2: YÙ nghóa coäng ñoäng haøm xuùc gôïi lieân töôûng cho ngöôøi ñoïc

    * Ghi nhôù SGK

III- Luyeän taäp:

    2)Tìm thaønh ngöõ giaûi thích

- Sôn haøo haûi vò: Saûn phaåm caùc moùn aên

- Nem coâng chaû phöôïng : quí hieám

- Khoûe nhö voi: Raát khoûe

- töù coá voâ thaân: Khoâng coù ai ruoät thòt

     GV: yeâu caàu HS Söu taàm

- Da moài toùc söông: tuoåi giaø toùc baïc

 2) Ñieàn theâm thaønh ngöõ:

       AÊn, söông, toát, aùo, chieán, coû.

 3) Söu taàm thaønh ngöõ:

        -Tham soáng sôï cheát

        -Buøn laày nöôùc baån

        -Möa to gioù lôùn

        -Meï oùa con coi

        -Ruoät ñeå ngoaøi da

           Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

                Noäi dung hoaït ñoäng

GV: Ghi những đáp án đúng ,sai  cho hoïc sinh,  ñoïc kæ laïi ñeà.

   Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi quaù trình laøm baøi.

GV: Nhaän xeùt caùch laøm baøi cuûa hoïc sinh

GV: phat bai cho học sinh.

GV: Ñoïc nhöõng baøi vaên hay cho hoïc sinh tham khaûo .

   I- Yeâu caàu:

- Noäi dung : Trình baøy ñuùng qui ñònh theo yeâu caàu noäi dung phaûi ñaûm baûo caùc chi tieát ñaûm baûo caùc boá cuïc

- Hình thöùc :

+ Boá cuïc baøi vaên chöa roû raøng chöa lieân keát vôùi nhau

   II- Nhaän xeùt :

-Öu khuyeát ñieåm caùch trình baøy moät baøi vaên cuûa hoïc sinh. Caùch duøng töø, ñaëc caâu

chöõ vieát, loãi chính taû...

   III- Traû baøi cho hoïc sinh:

1/ Trả bài phần văn :

- Phần trắc nghiệm: 4 điểm

Câu: 1 B, 2A, 3C,4C ,5D ,6A ,8 D, 9 B, 10A, 11C ,12D, 13 D, 14 C, 15B, 16B.

Câu 7:cột A với cột B

 1c, 2 c, 3 d, 4 a.

-Tự luận :6 điểm

Câu 1:học sinh ghi đủ ba câu ca dao và trả lời đúng .( 3 điểm )

Câu 2:Viết lại bài thơ thất ngôn và nêu được nội dung bài thơ.( 3 điểm).

2/ Phần tiếng việt :

-Phần trắc nghiệm : 4 điểm

Câu :1C,2D,3C,4D,5D,6D,7B,8A,9C, 10B, 12A,13D,14B.

Câu 11:nhỏ nhắn ,nhỏ nhoi.                    92

Câu15: Nếu tôi cố gắng học thì tôi sẽ đạt kết quả cao.

Câu 16: ao cá, bút chì ,mưa phùn ,làm quen ,đẹp mắt.

-Tự luận:6 điểm

 Câu 1: Từ trái nghĩa là những từ trái ngược nhau.

Ví dụ: đi –về.

 Câu 2: Tiền :trước, hậu : sau, phi:bay,

Điền :đất, phu nhân: vợ, thân mẫu: mẹ.

Câu 3: là những từ giống nhau hoặc gần giống nhau.

3/ Phần tập làm văn:

-Trắc nghiệm:1 điểm

-Tự luận:9 điểm

                        Dàn bài

a. Mở bài:

 Nêu tên loài cây và lí do mà em yêu thích loài cây đó.

b .Thân bài: các đặt điểm gợi cảm của cây.

-Loài cây trong cuộc sống của em.

-Loài cây trong cuộc sống con người.

c.Kết bài:

 Tình cảm của em đối với loài cây đó.

           Hoạt động của thầy

     Nội dung hoạt động

Gọi học sinh đọc kĩ văn bản cảm nghĩ về một bài ca dao SGK/146.

? Bài văn viết về bài ca dao nào? Đọc liền mạch bài ca dao?

a.Đêm qua đứng ở bờ ao

Trông cá cá lặn trông sao sao mờ ….

-Một người đàn ông hoặc một người quen  ra đúng bờ ao.

b.Đêm đêm tưởng dãi Ngân Hà .

Chuôi sao tinh đẩu đã ba năm tròn…

-câu ca dao liên tưởng đến con nhện đang giăng tơ.

-Được nhân hóa:nhện trông ,nhện chờ.

c.Câu ca dao 5,6

?Qua bài ca dao hãy chỉ ra bằng cách tưởng tượng,suy ngẫm về hình ảnh, chi tiết của nó. Hãy chỉ ra các yếu tố đó trong bài văn.

I/ Tìm hiểu cách làm bài văn biểu cảm về tác tác phẩm văn học :

1/ ví dụ 1:

a.Cảm nghĩ của tác giả về hai câu ca dao đầu:

 Một người đàn ông hoặc người quen nhớ quê, liên tưởng từ người ra đứng bờ ao đến một người đội khănmawtj áo dài ,chắp tay sau lưng đứng bên bờ ao quay mặt trông trời lấp lánh sao .

b. Hai câu ca dao tiếp theo:

 Từ hình tượng trong câu thơ liên tưởng đến một con nhện đang giăng tơ, được nhân hóa qua chi tiết

+ Nhện nghểnh trông, vờn đón, ngạc nhiên,thất vọng .

c. Hai câu 5,6:

-Suy ngẫm về con sông Ngân Hà ,con sông chia cắt ,con sông nhớ thương đối với Ngưu Lang chức  nữ .

d. Câu ca dao 7-8:

 Cảm nghĩ về con sông Tàu Khê.

*Ghi nhớ :SGK/147

             Hoạt động của thầy

             Nội dung hoạt động

Giáo viên phát đề cho học sinh

GV: hướng dẫn cho học sinh viết và định hướng theo yêu cầu của đề bài .

-Chú ý phải trình bày sạch sẽ ,kĩ năng làm văn , chữ viết rõ ràng ,đúng chính tả, cách dùng từ ,dùng câu và không làm quá 500 từ.

GV:nghiêm túc cho học sinh là bài .

Xem sỉ số của lớp: vắng hai HS.

Đề kiểm tra đồng loạt .

I/Trắc nghiệm: 1điểm

 II/Đề : Cảm nghĩ về thầy (cô) giáo của em.

III/ Gợi ý yêu cầu của đề :

-Phải biết dựng chân dung chi tiết cụ thể và có thể và đầy đủ về đối tượng .

-Thông qua một số chi tiết ,có thể kể một vài sự việc ,nhằm phát biểu cảm nghĩ về đối tượng .

     ĐIỂM

           LỜI PHÊ CỦA THẦY

        Hoạt động của thầy

          Nội dung hoạt động

GV: hướng dẫn học sinh đọc

GV: gọi học sinh đọc

GV:giảng sơ về tác giả và tác phẩm.

?Bài thơ thuộc thể thơ gì?

-Nhịp (3/2,  2/3,  1/2/2 )

?Nêu đại ý bài thơ.

?Bài thơ có mấy khổ thơ.

-Có 8 khổ thơ.

? Trong 8 khổ thơ chia làm mấy phần .

-Bốn phần.

 Gọi học sinh đọc khổ 1.

?Tại sao tác giả lại đặt tên là tiếng gà trưa.

                                                        98

-Trên đường hành quân xa ,người chiến sĩ chợt nghe tiếng gà nhảy ổ,gợi về kỉ niệm tuổi thơ.

- Tiếng gà vang lên đã trở thành ám ảnh,khởi động cảm xúc của nhà thơ,bởi vậy tiếng gà trưa được đặc làm nhan đề của bài thơ .

?Điệp ngữ được nhắc lại mấy lần.

-ba lần ( nghe).

?Thể hiện như thế nào.

-Thể hiện cảm giác tư tưởng bằng hồi ức.

 Tiếng gà trưa đi vào cuộc sống ,chiến đấu cùng với người chiến sĩ,khắc sâu thêm tình cảm với quê hương đất nước.

-Điệp từ nghe không chỉ nghe bằng thính giác,bằng tai mà chính là nghe bằng cảm giác ,bằng tâm tưởng,bằng sự nhớ lại , bằng hồi ức tràn về.

I/Đọc –chú thích:

1/ Đọc:

2/Chú thích: SGK/150

a. Tác giả:

Xuân Quỳnh (1942-1988) là nhà thơ nưxuaats sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam.Thơ Bà luôn luôn bình dị và gần gũi với cuộc sống đời thường ,khát vọng của trái tim phụ nữ chân thành.

b.Tác phẩm:

-Hoàn cảnh sáng tác:Viết trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ.

-Thể thơ: 5 tiếng( ngũ ngôn)

-Đại ý: Nói về những kĩ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình cảm bà cháu.

1/ Âm vang tiếng gà trong nổi niềm của anh lính trẻ trên đường hành quân xa:

-Nghệ thuật:điệp từ (nghe) thể hiện cảm giác , tâm tưởng nhớ lại bằng hồi ức tràn về .

2/Kỉ niệm về con gà mái mơ,con gà mái vàng:

         Hoạt động của thầy

         Nội dung hoạt động

Gọi học sinh đọc khổ 2 SGK/149.

Cho học sinh xem tranh con gà.

?Dùng nghệ thuật gì?

-Điệp từ này.

?Những con gà được miêu tả như thế nào ?

-Con gà mái mơ lông đốm trắng ,gà mái vàng lông màu nắng ,đang mặt đỏ hâm hia.

 Gọi học sinh đọc khổ thơ 3,4,5,6.

Chú ý phân biệt giọng mắng yêu của bà và lời kể ,tả của nhân vật trữ tình.

?Hình ảnh bà hiện lên như thế nào?Qua kỉ niệm gì?

“ gà đẻ mà mày nhìn …”

?Bà dành dụm thể hiện qua chi tiết nào?

-Tay bà khum soi trứng ,dành từng quả chắt chiu.

?Niềm vui của trẻ thơ được bộc lộ qua chi tiết nào?

-Cháu được quần áo mới.

?Qua đó tác giả biểu lộ tình cảm như thế nào?

?Hình ảnh bà trong kỉ niệm của cháu .

-Tần tảo ,chắt chiu,trong cảnh nghèo.

-Dành trọn vẹn tình yêu thương chăm lo cho cháu : cuối năm bán gà ,may quần áo mới .

-Bảo ban nhắc nhở cháu cũng là tình yêu thương cháu .

-Bà đáng kính trọng và biết ơn bà ,cháu yêu thương bà .

 Gọi học sinh đọc khổ thơ 7,8SGk.

?Em hiểu giấc mơ hồng sắc trứng như thế nào?                                             100

-Là những kỉ niệm đẹp ,mang nhiều ý nghĩa sâu sắc ,đó là giấc ngủ đẹp trong giấc ngủ hồng đó là hạnh phúc nhỏ bé, giản dị mà trong sáng .

?Qua hình ảnh giấc mơ hồng đã trở thành những kỉ niệm .

Gọi học sinh đọc ghi nhớ .

I/ Đọc –chú thích :

II/ Đọc –hiểu văn bản:

1/Âm vang tiếng gà trong nổi niềm của anh lính trẻ trên đường hành quân xa:

2/ Kỉ niệm về con gà mái mơ,con gà mái vàng:

-Nghệ thuật: điệp từ “này”

-Chủ yếu như kéo dài quá khứ tuơi thơ

Xa xăm về với hiện tại bây giờ.

3/ Kỉ niệm về bà:

-Một kỉ niệm tuổi thơ dại tò mò xem trộm gà đẻ bị bà mắng .

-Bà chắt chiu dành dụm chăm lo cho cháu .

-Niềm vui mong ước nhỏ bé của tuổi thơ:được bộc lộ qquaanf áo mới từ tiền bán gà .

+Đi vào cả trong giấc ngủ tuổi thơ.

+Tác giả biểu lộ tâm hồn trong sáng hồn nhiên của một em nhỏ và tình cảm trân trọng ,yêu quí bà đối với đúa cháu .

4/Ước mơ tuổi thơ và ước mơ hiện tại của cháu ,người chiến sĩ nhỏ:

-Hình ảnh :Giấc ngủ -trứng mơ hồng vấn vương tâm hồn đi suốt cuộc đời tuổi thơ.

+Thành kỉ niệm ấm lòng và thiêng liêng.

*Ghi nhớ :SGK

III/ Luyện tập :

 Cho học đọc thuộc lòng bài thơ.

               Hoạt động của thầy

       Nội dung hoạt động

Gọi học sinh đọc mục 1 SGK/ 152

?Ở khổ thơ đầu và khổ thơ cuối của bài tiếng gà trưa có những từ ngữ nào được lặp lại .

-Giáo viên treo bảng phụ .

?Lặp đi lặp lại có tác dụng gì ?

?Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ?

  Gọi học sinh đọc ghi nhớ .

  Cho học sinh tìm ví dụ điệp ngữ .

VD:  Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ

    Nhớ ai ,ai nhớ bây giờ nhớ ai .

_Nhấn mạnh lạm nổi bật ý .

  Gọi học sinh đọc khổ thơ đầu của bài tiếng gà trưa .Với điệp ngữ của hai đoạn thơ sau, tìm đặc điểm của mỗi dạng .

     GV: treo bảng phụ.

   Cho học sinh thảo luận 3 phút.

Thấy ,thấy:điệp ngữ chuyển tiếp .

?Vậy điệp ngữ có mấy dạng ?

Gọi học sinh đọc ghi nhớ .

Gọi học sinh đọc bài tập và xác định yêu cầu bài tập .

     Học sinh làm

     GV: cho học khác nhận xét và sau đó GV sửa .

                                                                                              102

Gọi học sinh đọc bài tập và xác định yêu cầu bài tập .

    Học sinh làm

    Giáo viên sửa.

I/ Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :

VD1:

a/Các từ được lặp lại .

-Nghe(3 lần); vì 4 lần).

b/Tác dụng: làm nổi bật ý gây cảm giác mạnh .

-Khi nói và viết người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ ,để làm nổi bật ý gây cảm giác mạnh .Cách lặp lại như vậy gọi là điệp ngữ .

* Ghi nhớ :SGk/

II/ các dạng điệp ngữ :

VD 2:

a/ Điệp ngữ ở khổ thơ đầu bài thơ : điệp ngữ cách quãng ,từ “nghe” chỉ lặp lại ở đầu câu thơ .

-Đoạn a:Nối tiếp “rất lâu”(2 lần)

                           Khăn xanh (2 lần )

                           Thương em (3 lần )

-Đoạn b: điệp ngữ vòng “thấy”ở cuối câu 1và đầu câu 2.

+ngàn dâu (câu 2 vần với câu3)

-Điệp ngữ chuyển tiếp .

* có nhiều dạng : điệp ngữ cách quãng ,điệp ngữ tiếp nối ,điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)

* Ghi nhớ : SGk/

III/ Luyện tập :

1/ Tìm điệp ngữ:

+ Dân tộc (4 lần)

-bác nhấn mạnh mối quan hệ giữa tinh thần đoàn kết của dân tộc và quyền độc lập ,tự do của dân tộc là một quan hệ tất yếu .

+Điệp ngữ: trông (9 lần)

-Nhấn mạnh mong ước nổi lo nhiều bề và thường trực của nhân dân.

2/ Tìm điệp ngữ :

  Xa nhau : điệp ngữ cách quãng.

  Một giấc mơ :Điệp ngữ nối tiếp .

3 /a.Không phải là điệp ngữ (lặp có tác dụng biểu cảm) mà là lỗi lặp từ làm cho câu văn nặng nề .

           Hoạt động của thầy

      Nội dung hoạt động

   GV:nêu lại đề bài ( đề cho trước) học sinh có chuẩn bị ở nhà .

GV: dành 10 phút gọi học sinh ghi dàn bài sơ lược lên bảng cho học sinh phát biểu bổ sung.

   GV: gọi ý ,ghi hoàn chỉnh dàn bài .

  Gv: rút ra kết luận

I/ Chuẩn bị ở nhà :

 Mỗi tổ một đề ,cử đại diện nói trước lớp.

II/ Thực hành trên lớp:

Đề: Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “cảnh khuya” của HCM.

                  Dàn bài

a. Mở bài : Giới thiệu tác giả và tác phẩm nêu cảm nghĩ của mình .

b. Thân bài : Nêu cảm nghĩ của em .

- Cảm nhận tưởng tượng về hình tượng thơ trong tác phẩm .

- Cảm nghĩ về từng chi tiết ( theo thứ tự trước sau )

- Cảm nghĩ về tác giả của bài thơ .

c. Kết bài : tình cảm của em đối với bài thơ.

   Hoạt động của thầy

        Nội dung hoạt động

  GV: đọc đoạn 1.

Hướng dẫn học sinh đọc thật tình cảm ,tha thiết ,trầm lắng ,êm.

GV: gọi 3 học sinh đọc tiếp .

GV:mhaanj xét cách đọc của học sinh .

Gọi học sinh đọc phần chú thíchSGK/ 161.

GV:giảng thêm về tác giả.

?Văn bản viết theo thể loại nào ?

-Tùy bút.

?Văn bản chia mấy đoạn ?

-Chia 3 đoạn.

a. Đoạn 1: Từ đầu đến thuyền rồng.

-Miểu tả quá trình hình thành bông lúa Cốm.

b. Đoạn 2:Cốm là thứ quà đến nhũn nhặn .

-Nói về Cốm làng vòng và việc miêu tả Cốm.

c. Đoạn 3: Còn lại .

-Cách thưởng thức Cốm.

GV: gọi học sinh đọc đọc đoạn 1.             

?Tác giả mở đầu bài viết về Cốm bằng những chi tiết hình ảnh nào ?

- HS:Gợi lên những hương vị của lá sen trong làng gió mùa hạ ,hương vị ấy gợi nhắc đến hương vị của Cốm là thứ quà đặc biệt của lúa non.

→ Báo hiệu mùa cốm sắp về .

? Những cảm giác ẩn tượng nào đã tạo nên tính cách biểu cảm của nó?

- HS : Nhận bằng cứu giác của tác giả .

- HS : Tác giả huy đọng nhiều cảm giác để cảm nhận về đối tượng ,đặc biệt là khứu giác để nhận hương thơm thanh khiết của cánh đồng lúa lá sen.

GV : gọi học sinh đọc đoạn 2.

? Tác giả ca ngợi cốm như một thứ quà như thế nào ? được dùng nhiều nhất phổ biến nhất trong việc gì ?

HS:

- Là một thức quà riêng biệt của đất nước .

- Là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh.

- Mang trong hương vị của tất cả cái mộc mạc , giản dị và thanh khiết của đòng quê nội cỏ An Nam .

? Về tục lệ siêu tết dùng cốm hồng , Thạch lam , chú ý đến những mặt nào ?

HS : hồng cốm tốt đôi.

GV : gọi học sinh đọc đoạn cuối.

? Sự thưởng thức cốm như thế nào ?

HS: Cốm là thức quà bình dị , không cầu kì , tác giả có cách nhìn thấu đáo và một thái độ trân trọng khi nói về cốm.

Tác giả nhắn nhủ gì?

Gọi học sinh đọc ghi nhớ.

Gv giảng bài tập 2

I/ Đọc –chú thích văn bản:

1/ Giới thiệu tác giả -tác phẩm:

a.Tác giả:

-Thạch Lam( 1910-1942) sinh tại Hà Nội ,thành viên của nhóm tự lực văn đoàn trước Cách Mạng tháng 8-1994 là một cây bút tinh tế nhạy cảm .

b. Tác phẩm:

-Bài “Một thứ quà của lúa non:Cốm” rút ra từ tập băm sáu phố phường .

-Thể loại :tùy bút(bút kí trữ tình ).

II/ Đọc –hiểu văn bản:

1/ Quá trình hình thành bông lúa Cốm:

-Chi tiết: lướt qua ,nhuần thắm ,thanh khiết,trong sạch, thơm mát, phảng phất hương vị, trắng thơm.

→Miêu tả tinh tế hương vị và cảm giác của Cốm .

*Ca ngợi giá trị độc đáo đặc sắc của cốm như một đặc sản của đất nước trong phong tục tập quán lễ cưới cổ truyền của người Việt Nam.

2/ Nói về Cốm làng vòng và việc dùng cốm làm quà siêu tết :

-Sự hòa hợp của tơ hồng đặc Cốm xanh trên phương diện :

a/ Màu sắc:màu xanh Ngọc thạch, màu đỏ thắm của tơ hồng .

b/ Hương vị: thanh đạm ,ngọt sắc.

c/ Ý nghĩa: sự trong sạch trung thành của tơ hồng ,sự mộc mạc và thanh khiết của Cốm.

3/ Sự thưởng thức Cốm:

-Cách thưởng thức Cốm: không ăn vội ,ăn từng chút ít ….

→ Để thưởng thức hương vị chứa trong Cốm.

Lời nhắn nhủ của tác giả : phải nhẹ nhàng trân trọng trước thứ sản vật quí này.

*Ghi nhớ : sgk /163.

III/ Luyện tập:

 Cho học sinh về nhà làm.

           Hoạt động của thầy

        Nội dung hoạt động

  Gv: gọi học sinh đọc bài ca dao trong SGK.

  GV treo bảng phụ lên.

? em có nhận xét gì về nghĩa của từ lợi trong bài ca dao này?

?Việc sử dụng từ lợi ở cuối bài ca dao là dựa vào hiện tượng gì của từ ngữ ?

-Dưak vào cách chơi chữ ,vào tính đồng âm ,khác nghĩa của hai từ .

? Việc sử dụng từ lợi như trên có tác dụng gì?

? Vậy thế nào là chơi chữ?

Cho ví dụ :

     Còn non ,còn nước ,còn mây

  Còn cô bán rượu ,anh còn say sưa.

  Gọi học sinh đọc ghi nhớ1.

Gọi học sinh đọc phần 2 .

?Ngoài lối chơi chữ như đã dẫn ở mục I, còn những lối chơi chữ nào khác .Em hãy chỉ rõ lối chơi chữ trong các câu dưới đây?

-ranh tướng = danh tướng

→ Đòng âm lời nói , ý nghĩa giễu cợt Na Va.

-nồng nặc = tiếng tăm

→ Tạo ra sự tương phản về ý nghĩa nhằm châm biếm ,đã kích Na Va.

-Sầu riêng 1: chỉ trạng thái tiêu cực cá nhân ( tính từ ).

-Sầu riêng 2: chỉ một loại quả ở Nam Bộ (danh từ chung)

? Vậy chơi chữ có mấy lối?

   Gọi học sinh đọc ghi nhớ 2.

Gọi học sinh đọc bài tập

Xác định yêu cầu bài tập

Cho học sinh sưu tầm .

GV:nhận xét .

II/ Thế nào là chơi chữ?

Ví dụ:

a. Nghĩa của các từ lợi :

-Lợi 1: lợi ích, thuận lợi , lợi lộc .

-Lợi 2,3: răng lợi .

b. Sử dụng hai từ lợi là cách chơi chữ mang tính đồng âm nhưng khác nghĩa.

c. Tác dụng : làm cho câu văn dí dỏm , hài hước ,gây hấp dẫn trong giao tiếp .

*Ghi nhớ 1: SGK/ 164.

II/ Các lối chơi chữ:

Ví dụ:

a. Chơi chữ theo cách nói trại âm (ranh tướng=danh tướng).

b. Chơi chữ theo cách điệp âm (phụ âm đầu là m).

c. Theo cách nói lái ( Cá đối / cối đá, mèo cái / mái kèo ).

d. Theo cách dùng từ trái nghĩa( sầu riêng /vui chung).

*Ghi nhớ2:SGK/ 165.

III/ Luyện tập :

1/ Dùng những từ ngữ chơi chữ:

Liu điu, rắn, hổ lửa, mai gầm, sáo, lằn, trâu lổ, hổ mang.

2/ Cách nói chơi chữ:

Thịt / mở, nem / chả, nứa/ tre.

3/ Chơi chữ trong câu đói :

   Thân em vừa trắng  vừa tròn

Viết bao nhiêu chữ ,tôi mòn bấy nhiêu .

                                        ( Viên phấn)

-Chơi chữ bằng cách trái nghĩa:

   Làng gần cho chó xóm xa

Mến yêu trăm vạn mái nhà lại quen .

           Hoạt động của thầy

             Nội dung hoạt động

  Giáo viên treo bảng phụ lên.

 Gọi học sinh đọc .

 Gv: hướng dẫn học sinh làm mô hình  bài ca dao trong SGK.

? Cặp thơ lục bát mỗi dòng có mấy tiên ? vì sao lại gọi là lục bát .

-Các tiếng có dấu trừ  và không dấu gọi là thanh = (b).

-Các tiếng có dấu hỏi ,ngã, sắc ,nặng  gọi là thanh trắc (T).

- Vần (V).

 Cho học sinh kẻ sơ đồ vào vở và điền kí hiệu B, T , V  ứng với mỗi tiếng của bài ca sao trên vào các ô.

   ? Hãy nhận xét tương quan thanh điệu giữa tiếng thứ 6 và tiếng thứ 8 trong câu 8.